Me siguri keni parë reklama për aplikacione duke premtuar se do t’ju bëjnë më të zgjuar në vetëm disa minuta në ditë. Qindra e të ashtuquajturave programe “trajnimi të trurit” mund të blihen për t’u shkarkuar. Këto lojëra të thjeshta janë krijuar për të sfiduar aftësitë mendore, me qëllimin përfundimtar të përmirësimit të performancës së detyrave të rëndësishme të përditshme.
Por, a mund të ju ndihmojë vërtet të përmirësoni mënyrën e funksionimit të trurit tuaj, vetëm duke klikuar në animacionet e peshkut në not ose shenjat e rrugëve të ndezura në telefonin tuaj?
Dy grupe të mëdha shkencëtarësh dhe praktikues të shëndetit mendor publikuan deklarata konsensuale, mbi efektivitetin e këtyre llojeve të lojërave në tru. Të dy grupet përfshinin njerëz me vite përvojë kërkimore dhe ekspertizë në njohje, mësim, përvetësim të aftësive, neuroshkencë dhe çmenduri.
Një arriti në përfundimin se “ka pak prova se lojërat e trurit përmirësojnë aftësitë e gjera njohëse”.
Tjetri argumentoi se “një organ i provave thelbësore dhe në rritje tregon se disa regjime të trajnimit mund të përmirësojnë ndjeshëm funksionin njohës, duke përfshirë mënyrat që përgjithësohen në jetën e përditshme”.
Këto dy deklarata kontradiktore konkurruese nxjerrin në pah një mosmarrëveshje të thellë midis ekspertëve dhe një mosmarrëveshje themelore për atë që konsiderohet si provë bindëse për diçka që të jetë e vërtetë.
Në dritën e pretendimeve kontradiktore dhe deklaratave shkencore e reklamave, çfarë mendohet të besojnë konsumatorët? A ja vlen koha dhe paraja juaj të investoni në trajnimin e trurit? Cilat lloje të përfitimeve, nëse ka, mund të prisni? Apo koha juaj do të shpenzohej më mirë për të bërë diçka tjetër?
Studimet e trajnimit të trurit shpesh shikojnë efektin në teste njohëse të shumta – të vëmendjes, kujtesës, aftësisë së arsyetimit dhe kështu me radhë – me kalimin e kohës. Kjo strategji ka kuptim në mënyrë që të zbulojë gjerësinë e fitimeve të mundshme.
Por, për çdo test të administruar, ka një shans që rezultatet të përmirësohen vetëm rastësisht. Sa më shumë teste të administrohen, aq më i madh është shansi që studiuesit të shohin të paktën një alarm të rremë.
Studimet e trajnimit të trurit që përfshijnë shumë teste dhe pastaj raportojnë vetëm një ose dy rezultate të rëndësishme nuk mund të besohen nëse nuk kontrollojnë numrin e testeve që administrohen. Fatkeqësisht, shumë studime nuk i bëjnë këto, duke i vënë në dyshim gjetjet e tyre.
Programet e trajnimit të trurit janë një shkurtore tërheqëse, një skemë “zgjohuni shpejt”. Por përmirësimi ose ruajtja e njohjes ka të ngjarë të mos jetë e shpejtë dhe e lehtë. Përkundrazi, mund të kërkojë një jetë – ose të paktën një periudhë të zgjatur – të sfidës njohëse dhe të mësuarit.
Së pari, nëse angazhoheni në lojëra të trurit dhe i shijoni ato, ju lutemi vazhdoni të luani. Por mbani pritjet tuaja realiste. Nëse jeni duke luajtur vetëm për të marrë përfitime njohëse, përkundrazi merrni parasysh aktivitete të tjera që mund të jenë po aq stimuluese kognitive, ose të paktën më përmbushëse – si të mësoni një gjuhë të re, për shembull, ose të mësoni të luani një instrument.
Disa prova sugjerojnë se ushtrimi fizik mund të ndihmojë në mirëmbajtjen e njohjes. Edhe nëse ushtrimi nuk kishte asnjë ndikim në njohje, ai ka përfitime të qarta për shëndetin fizik – kështu që pse të mos e lëvizni trupin tuaj pak?
Mësimi më i rëndësishëm mbi trajnimin është ky: Nëse doni të përmirësoni performancën tuaj në një detyrë që është e rëndësishme për ju, praktikoni atë detyrë. Luajtja e lojërave të trurit mund të ju bëjë më të mire sa i përket aftësive njohëse./Familja Jonë
