Çdokush përjeton një rënie në funksionimin e veshkës me moshën, disa më shumë se të tjerët. Në raste të caktuara – zakonisht si rezultat i diabetit ose presionit të lartë të gjakut – humbja e funksionit mund të jetë ekstreme dhe të çojë në sëmundje kronike të veshkave. Sëmundja kronike e veshkave zhvillohet gjatë muajve apo me vite – nganjëherë në heshtje .
Por tani, ekspertët po paralajmërojnë njerëzit – veçanërisht të rriturit – për numrin në rritje të rasteve të një lloji tjetër të dëmtimit akut të veshkave (AKI). AKI zhvillohet shpejt, duke shkaktuar një rënie të papritur dhe të rëndë të funksionit të veshkave.
AKI – Shkaqet
AKI më shpesh synon njerëzit mbi 60 vjeç dhe godet për një sërë arsyesh. Është më së shpeshti e vendosur nga
Infeksione të rënda,
Kirurgji të mëdha (sidomos procedurat me zemër të hapur),
Dështimi i zemrës
Ekspozimit ndaj disa barnave.
Pacientët që kanë dështim kronik të veshkave (CRF) gjithashtu janë në rrezik të shtuar për vuajtjen e dëmtimit akut të veshkave.
AKI është një problem i përhapur në spitale. Studimet tregojnë se 5 për qind e të gjithë pacientëve spitalor zhvillojnë AKI-shifër që mund të rritet deri në 23 për qind në njësitë e kujdesit intensiv. Shkaku më i zakonshëm i AKI-t midis pacientëve të hospitalizuar është sepsia, një reagim i ashpër ndaj infeksionit bakterial – një tjetër goditje në spitale. Po kështu, deri në 30 për qind e pacientëve që i nënshtrohen kirurgjisë kardiake zhvillojnë AKI.
Çdo dëmtim i drejtpërdrejtë në një veshkë – si trauma nga një aksident ose një djegie serioze – mund të sjellë edhe këtë gjendje të rrezikshme. Dehidratimi dhe pengesat e urinës mund të vendosin veshkat në rrezik të menjëhershëm.
Humbja e funksionit të veshkave
Veshkat janë organe me madhësi të grushtit të vendosura në pjesën e poshtme të shpinës, në të dy anët e saj. Mendoni për veshkat si sistem i filtrimit të trupit tuaj: Ndërsa gjaku kalon përmes tyre, veshkat shmangin produktet e mbeturinave dhe lëngjet e tepërta, të cilat largohen nga trupi dhe dalin në urinë. Veshkat gjithashtu prodhojnë hormone të ndryshme që ndihmojnë në rregullimin e presionit të gjakut, bëjnë qelizat e kuqe të gjakut dhe mbajnë kocka të shëndetshme.
AKI shkakton një rënie të papritur dhe dramatike të kapacitetit filtrues të veshkave, duke shkaktuar që në gjak të grumbullohen mbeturina dhe lëngje, të cilat mund të ndodhin gjatë një periudhe dite ose orësh. Një pacient që nuk ka funksion të veshkave duhet t’i nënshtrohet dializës, një procedurë që filtron gjakun (qoftë duke u lidhur me një veshkë artificiale ose nëpërmjet një procesi të veçantë në të cilin gjaku pastrohet brenda trupit).
Rreth 30 për qind e të gjitha rasteve të AKI që kërkojnë dializë janë rezultat i rritjes së përdorimit të kateterizimit kardiak dhe ventilatorëve, si dhe rritjes së infeksioneve të fituara nga spitali dhe dështimit akut të zemrës. Nevojiten më shumë kërkime për të përcaktuar se çfarë është përgjegjëse për 70 përqindëshin e mbetur. Gjithashtu, shumë njerëz nuk e kuptojnë fillimisht se kanë sëmundje të veshkave – veshkat janë jashtëzakonisht elastike dhe është e mundur që ato të funksionojnë normalisht në pothuajse gjysmën e kapaciteteve me pak ose aspak simptoma.
Deri në kohën kur zbulohet dëmtimi, mund të jetë mjaft i rëndë që të kërkojë dializë përgjithmonë ose, nëse kapet në kohë të mjaftueshme, vetëm përkohësisht derisa veshkat të shërohen dhe të kthehen në funksionin normal. Përcjellja e rregullt me mjekun tuaj, i cili mund të monitorojë funksionin e veshkave, është shumë i rëndësishëm./Familja Jonë