Çdo vit, në Shqipëri, ISHP publikon të dhënat për dhunën që ushtrohet ndaj grave, si edhe jep raporte për faktorët që çojnë në zhvillimin e kësaj dhune.
Shumë prej personazheve të njohur kanë zgjedhur të japin një mesazh në një ditë si kjo e sotmja për të ndërgjegjësuar atë pjesë të shoqërisë sonë, e cila është më e dobët, e pakurajë dhe e pashpresë. Ka gjithmonë një moto, një qëllim dhe një dritë që të bën të ecësh përpara. Mjafton ta gjesh.
Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara në vitin 1999 caktoi 25 nëntorin si Ditën Ndërkombëtare për Eliminimin e Dhunës ndaj Grave dhe ftoi qeveritë, organizatat ndërkombëtare dhe OJQ-të që të organizojnë aktivitete për ndërgjegjësimin e publikut rreth këtij problemi.
Në këtë datë zhvillohet fushata 16-ditore e njohur si “16 Ditët e Aktivizimit Kundër Dhunës me Bazë Gjinore”. Kjo fushatë fillon më 25 nëntor, Ditën Ndërkombëtare për Eliminimin e Dhunës ndaj Grave, dhe përfundon më 10 dhjetor, Ditën Ndërkombëtare të të Drejtave të Njeriut.
Çdo vit, fushata bën thirrje për veprime globale që rritin ndërgjegjësimin për parandalimin dhe eliminimin e dhunës ndaj grave e vajzave.
Për shumë kohë, mosndëshkimi, heshtja dhe stigma kanë lejuar dhunën kundër grave të përshkallëzohet në përmasa të mëdha, ku një në tri gra në mbarë botën përjetojnë dhunë gjatë jetës.
Dhuna ndaj grave dhe vajzave është një nga shkeljet më të përhapura, të vazhdueshme dhe shkatërruese të të drejtave të njeriut në mbarë botën. Pabarazia gjinore vazhdon në mbarë botën. Arritja e barazisë gjinore dhe fuqizimi i grave dhe vajzave do të kërkojë përpjekje më të fuqishme, duke përfshirë kuadrin ligjor, për të luftuar diskriminimin me bazë gjinore, që shpesh vjen si rezultati qëndrimeve patriarkale dhe normave shoqërore.
16 fakte të rëndësishme për dhunën ndaj grave
Fakti 1: 70% e grave përjetojnë dhunë fizike dhe/ose seksuale nga partneri intim në një moment gjatë jetës së tyre
Studimi i Organizatës Botërore të Shëndetësisë, i kryer në disa vende, për shëndetin e grave dhe dhunën (dhunën fizike, mendore dhe seksuale) në familje ndaj tyre, tregoi se dhuna nga partneri intim është e përhapur në shumë shoqëri.
Fakti 2: Dhuna kundër grave mund të parashikohet dhe të parandalohet
Nivelet e dhunës kundër grave nuk janë të njëjta në të gjitha vendet dhe në të gjitha kohët. Duke identifikuar faktorët socialë, kulturorë, ligjorë dhe ekonomikë që ndikojnë këtë dhunë, është e mundur që të parashikohet ndodhja e saj dhe të kuptohet sesi ajo të parandalohet. Programet shkollore për të parandaluar dhunën, reduktimi i përdorimit të rrezikshëm të alkoolit, ndryshimi i normave sociale dhe kulturore përmes edukimit dhe rritjes së ndërgjegjësimit, si dhe ndërhyrja te fëmijët e keqtrajtuar për të shmangur përfshirjen e tyre më vonë në dhunë, mund të reduktojnë dhunën ndaj grave.
Fakti 3: Dhuna ndaj grave mund të dëmtojë shëndetin dhe mirëqenien e grave
Pasojat e shëndetit mendor nga dhuna prej partnerit intim dhe dhuna seksuale përfshijnë depresion, çrregullime të stresit post-traumatik, ankth, përpjekje vetëvrasëse dhe abuzim me substancat. Pasojat e shëndetit fizik përfshijnë lëndime, sindromën e dhimbjes kronike, çrregullime gastrointestinale, si dhe aftësi të kufizuara. Dhuna mund të çojë në shtatzëni të padëshiruara, probleme gjinekologjike dhe aborte të detyruara. Gratë që vuajnë dhunën e ushtruar nga partneri intim kanë shëndet të përgjithshëm jo të mirë, për një kohë më të gjatë sesa gratë që nuk janë prekur nga kjo dhunë.
Fakti 4: Dhuna ndaj grave mund të dëmtojë shëndetin dhe mirëqenien e fëmijëve
Përjetimi i dhunës nga partneri i ngushtë mund të dëmtojë zhvillimin normal të fëmijëve në familje. Studimet kanë treguar se fëmijët e ekspozuar ndaj dhunës midis prindërve kanë më shumë probleme sociale, emocionale, të sjelljes dhe të përgjithshme shëndetësore, sesa fëmijët nga familjet ku nuk ka dhunë mes partnerëve.
Fakti 5: Dhuna kundër grave rrit gjasat për t’u infektuar me HIV
Studimet nga disa vende tregojnë se dhuna kundër grave rrit rrezikun e infektimit me HIV. Një studim i kohëve të fundit i femrave të reja në Afrikën e Jugut tregoi se gratë me HIV negativ, që kishin përjetuar dhunë nga partneri i ngushtë ose nivele të larta të pabarazisë gjinore në marrëdhëniet e tyre me meshkujt, kishin 51% më shumë gjasa për të marrë HIV gjatë 2 viteve të ardhshme.
Fakti 6: Dhuna ndaj grave është një pengesë për arritjen e disa Objektivave të Zhvillimit të Mijëvjeçarit (OZHM)
Rishikimi i Objektivave të Zhvillimit të Mijëvjeçarit për vitin 2010 tregoi se, përparimi në arritjen e Objektivit të Zhvillimit të Mijëvjeçarit 4 për vdekshmërinë e fëmijëve dhe Objektivit të Zhvillimit të Mijëvjeçarit 5 për vdekshmërinë amtare/mëmësore është shumë i ngadalshëm. Arritja e këtyre objektivave është penguar nga dhuna kundër grave. Është vlerësuar se 1 në 4 gra në të gjithë botën është abuzuar fizikisht ose seksualisht gjatë shtatzënisë, zakonisht nga partneri i saj. Dhuna ndaj grave shtatzëna është e lidhur me një rrezik për abort, lindje të parakohshme dhe vuajtje të fetusit, si dhe lindje me peshë të ulët. Dhuna ndaj grave është gjithashtu një shkak i vdekjes maternale/mëmësore. Përpjekjet për të reduktuar vdekshmërinë e nënës dhe fëmijëve duhet të përfshijnë masa për të reduktuar dhunën seksuale ndaj grave prej partnerit intim.
Fakti 7: Dhuna ndaj grave ndikon seriozisht zhvillimin ekonomik
Dhuna nga partneri intim ka një ndikim të konsiderueshëm ekonomik. Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, për shembull, kostot e vlerësuara të dhunës nga partneri intim shkojnë në 5.8 bilionë dollarë amerikanë në vit. Këto përfshijnë kostot direkte për shërbimet mjekësore (rreth 2/3 e totalit të shpenzimeve), si dhe shpenzimet indirekte të tilla si humbja e produktivitetit.
Fakti 8: Burrat, të cilët kanë qenë viktima të keqtrajtimit në fëmijëri, kanë 3-4 herë më shumë gjasa për të kryer dhunë ndaj partnerit intim
Studimet sugjerojnë se ekspozimi ndaj dhunës gjatë fëmijërisë rrit gjasat për të kryer dhunë kundër partnerit intim nga 3 në 4-fish, në krahasim me ata të cilët nuk janë të ekspozuar ndaj dhunës në fëmijëri.
Fakti 9: Përdorimi i dëmshëm i alkoolit nga burrat rrit gjasat e dhunës ndaj partnerit
Disa studime, të kryera në vende me të ardhura ulëta dhe të mesme, tregojnë se njerëzit të cilët keqpërdorin alkool kanë 1,6 deri 4,8 herë më shumë gjasa për të kryer dhunë ndaj partnerit intim, sesa meshkujt që nuk keqpërdorin alkool.
Fakti 10: Dhuna seksuale është e përhapur në vendet e konfliktit, pas konfliktit dhe gjatë shpërnguljeve me dhunë
Në konfliktet e armatosura, prishja e strukturave të mbështetjes sociale për familjet e komunitetet, si dhe ndërprerja e shërbimeve, lënë gratë dhe fëmijët të rrezikuar nga dhuna seksuale, duke përfshirë përdhunimin dhe shfrytëzimin seksual. Gratë mund t’i dorëzohen abuzimit seksual për shkak të nevojës për ushqim dhe nevojave të tjera jetësore themelore. Përdhunimi është përdorur për të keqtrajtuar dhe fyer civilët, si një taktikë lufte, edhe në kohërat e spastrimit etnik.
Fakti 11: Programet që rrisin aksesin e grave në mikrokredi dhe trajnojnë njerëzit për marrëdhënie të shëndetshme e aftësi negociuese, mund të parandalojnë dhunën ndaj grave.
Një program i quajtur Ndërhyrja me Mikrofinanca për AIDS-in dhe Barazinë Gjinore në Afrikën e Jugut tregoi sukses të madh. Programi shënjestron gratë që jetojnë në familjet më të varfëra në zonat rurale, dhe kombinon shërbimet financiare me sesione të aftësimit të grave dhe burrave për parandalimin e HIV-it, normat gjinore, besimet kulturore, komunikimin dhe dhunën nga partneri. Dy vjet pas përfundimit të programit, gratë pjesëmarrëse raportuan 55% më pak akte të dhunës nga partnerët e tyre intim.
Fakti 12: Programet shkollore mbi dhunën mund të parandalojnë dhunën kundër grave
“Të dhëna të sigurta” është një iniciativë e shkollës dhe komunitetit që targeton vajzat e djemtë 13-15 vjeç në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Programi adreson normat gjinore dhe barazisë në fillim të jetës, përpara se stereotipet të zhvillohen. Ai përfshin një program prej 10 sesionesh trajnimi për ofruesit e shërbimeve mbështetëse, si dhe një teatër. Një vlerësim i programit gjeti se pjesëmarrësit raportuan më pak abuzim psikologjik dhe dhunë seksuale e fizike ndaj partnerit të tyre aktual një muaj pas përfundimit të programit, si dhe katër vjet më vonë.
Fakti 13: Angazhimi i burrave dhe djemve në parandalimin e dhunës ndaj grave dhe promovimin e barazisë gjinore mund të ketë efekte pozitive
Studimet tregojnë se shkaqet kryesore të dhunës ndaj grave përfshijnë normat e dëmshme mashkullore dhe pranimin e dhunës si një normë sociale. Sondazhet tregojnë se burrat dhe djemtë kanë më shumë gjasa të raportojnë se kanë ushtruar dhunë ndaj partnereve të tyre, prandaj është e nevojshme të punohet me ta për barazinë gjinore, për të zvogëluar dhunën ndaj grave. Një numër ndërhyrjesh që promovojnë barazinë gjinore me burrat dhe djemtë kanë treguar sukses.
Fakti 14: Organizata Botërore e Shëndetësisë jep udhëzime sesi të zbatohen programe të bazuara në fakte për parandalimin e dhunës seksuale ndaj grave prej partnerit intim
Organizata Botërore e Shëndetësisë dhe partnerë të tjerë kanë zhvilluar një manual “Parandalimi i dhunës seksuale kundër grave nga partneri intim: Ndërmarrja e veprimeve dhe krijimi i evidencave”, i cili përmbledh evidenca ekzistuese mbi rreziqet e dhunës ndaj grave dhe programet që synojnë parandalimin e saj.
Fakti 15: Organizata Botërore e Shëndetësisë ka zhvilluar rekomandime për të mbështetur punonjësit e shëndetësisë për të adresuar pasojat e dhunës seksuale
Për të ndërtuar kapacitetet e punonjësve të shëndetit për mbështetjen e viktimave të dhunës seksuale, Organizata Botërore e Shëndetësisë dhe partnerët e tjerë kanë zhvilluar një kurs në internet për ofruesit e kujdesit shëndetësor për “Menaxhimin klinik të përdhunimit” dhe “Udhëzime për kujdesin mjeko-ligjor për viktimat e dhunës seksuale”. Ky kurs ka për qëllim përmirësimin e shërbimeve shëndetësore për viktimat e dhunës seksuale, duke pajisur ofruesit e kujdesit shëndetësor me njohuritë e aftësitë e nevojshme për kujdesin ndaj viktimave të dhunës seksuale.
Fakti 16: Organizata Botërore e Shëndetësisë mbështet kërkime mbi kuptimin dhe parandalimin e dhunës seksuale
Dhuna ndaj grave është identifikuar si një problem i madh për shëndetin publik dhe i të drejtave të njeriut, por mungesa e të dhënave të besueshme mbi shkaqet, madhësinë dhe pasojat e problemit ngadalëson kërkimin për zgjidhje. Për të mbledhur të dhëna të tilla, Organizata Botërore e Shëndetësisë filloi një studim në disa vende mbi shëndetin e grave dhe dhunën në familje ndaj tyre. Gjithashtu, Organizata Botërore e Shëndetësisë ndihmon koordinimin e iniciativës për kërkime ndaj dhunës seksuale, një rrjet i studiuesve, hartuesve të politikave, aktivistëve dhe donatorëve të përkushtuar për të kuptuar dhe parandaluar dhunën seksuale./classiclifestyle
