Për shumicën prej jush, dhimbja e shpinës shfaqet shpejt, por pastaj përmirësohet ose kalon brenda 3 deri në 6 javë. Kjo quhet dhimbje akute shpine. Është gjithashtu e zakonshme që dhimbja e shpinës të kthehet, dhe disa prej jush mund të zhvillojnë dhimbje më të vazhdueshme, që zgjasin më shumë se 3 muaj.

Dhimbja e shpinës mund të ndikojë ndjeshëm në çdo aspekt të jetës tuaj, përfshirë aktivitetet e përditshme, jetën familjare, punën, kohën e lirë dhe aktivitetet shoqërore. Por ju dhe ekipi juaj i kujdesit shëndetësor mund të bëni shumë për të menaxhuar dhimbjen e shpinës dhe për të vazhduar jetën normalisht.

Si funksionon shpinë juaj?

Për të kuptuar dhimbjen tuaj të shpinës, është e dobishme të dini pak si funksionon shpinë.

Shpinë juaj (kurrizi ose kolonë vertebrale) përbëhet nga kocka të quajtura vertebra, të vendosura njëra mbi tjetrën që formojnë një kolonë në formë “S”.

Palca kurrizore që transporton sinjalet mes trurit dhe pjesëve të tjera të trupit, kalon nëpër një tunel kockor prapa vertebrave ku mbrohet nga dëmtimet. Ai kalon përgjatë gjithë kolonës vertebrale.

Çdo vertebrë është e amortizuar nga një ind shpërndarës i butë i quajtur disk ndërvertebral. Këta disqe funksionojnë si amortizues goditjesh. Vertebrat lidhen me njëra-tjetrën përmes nyjeve të vogla (nyjet facete), që lejojnë rrëshqitjen e vertebrave dhe kështu ju mund të ktheni dhe tundni trupin.

Fashat e forta dhe fleksibile të indeve të buta (ligamentet) mbajnë gjithashtu shpinën në pozicion.

Shtresat e muskujve ofrojnë mbështetje strukturore dhe ndihmojnë në lëvizje. Ata lidhen me kockat përmes indeve të forta (tendinave).

Strukturat dhe indet e buta në shpinën tuaj janë të forta, fleksibile dhe të dizajnuara për të lëvizur, mbajtur peshë dhe për të ju mbështetur.

Shenjat dhe simptomat e dhimbjes së shpinës
Dhimbja mund të ndjehet kudo përgjatë kurrizit nga qafa deri te kofshët. Në disa raste, dhimbja mund të përhapet në një ose të dyja këmbët.

Është normale të ndiheni pak të kufizuar në aktivitetet e përditshme si përkulja, ngritja, ulja dhe ecja kur keni dhimbje shpine.

Lëvizja e pjesës së mesme të trupit mund të jetë e kufizuar nga dhimbja. Mund të ndjeni dhe ndjeshmëri kur shtypni nyjet e kurrizit. Reduktimi i refleksit, forcës dhe ndjesisë në këmbë mund të jetë shenjë e kompresionit të nervit.

Shpesh, ata me dhimbje shpine ndihen të shqetësuar për shërimin e tyre. Ata me dhimbje të vazhdueshme mund të zhvillojnë frikë nga lëvizja dhe aktivitetet përfshirë punën, duke u shqetësuar se mund ta përkeqësojnë dhimbjen. Dhënia e përditshme me dhimbje mund të shkaktojë edhe probleme me humor si ankth, nervozizëm, frustrim dhe depresion.

Shkaqet e dhimbjes së shpinës

Në shumicën e rasteve (90%-95%), shkaqet e dhimbjes janë të panjohura. Kjo quhet dhimbje jo specifike e shpinës, nuk është shkaktuar nga ndonjë sëmundje apo dëmtim serioz.

Dhimbja jo specifike mund të shkaktohet nga:

• tendinë ose ligamentë të shtrirë ose të dëmtuar
  
• ankth ose depresion
  
• mungesë aktiviteti fizik
  
• mbipeshë ose obezitet
  
• gjumë i keq
  
• duhanpirje
  
• stres
  
• rritje e papritur ose e pazakontë e ngarkesës mbi kurrizin, për shembull nëse kujdeseni për një fëmijë të sëmurë dhe duhet ta ngrini më shumë se zakonisht.
  

Dhimbja me shkaqe specifike është më pak e zakonshme. Ajo përfshin:

• artrit inflamator, përfshirë spondilit ankylosant
  
• osteoartrit
  
• fraktura kockore
  
• osteoporozë
  
• disk të hernizuar kur disku ndërvertebral dobësohet dhe fryhet, duke shtypur nervat, por nuk rrëshqet nga vendi.
  

Në një numër shumë të vogël njerëzish (më pak se 1%), dhimbjet e shpinës shkaktohen nga kushte serioze. Shenjat për të qenë të kujdesshëm përfshijnë:

• dhimbje të forta që përkeqësohen me kalimin e kohës
  
• ndiheni të sëmurë me ethe
  
• probleme me kontrollin e fshikëzës ose zorrëve
  
• mpirje, pickim ose ndjesi shpimi në këmbë, mes këmbëve ose në këmbë
  
• dobësi në këmbë ose paqëndrueshmëri në këmbë
  
• humbje të pashpjegueshme peshe
  
• skuqje ose ënjtje në shpinë
  

Diagnostikimi i dhimbjes së shpinës

 Nëse dhimbja e shpinës po ndikon në jetën tuaj, duhet të shihni mjekun. Ai do të:

• pyesë për dhimbjen tuaj, shkaqet ose shkaktarët, nëse e keni pasur më parë dhe si ju ndikon
  
• pyesë për simptoma të tjera ose probleme shëndetësore
  
• bëjë një ekzaminim fizik të plotë
  

Mjeku mund t’ju rekomandojë disa analiza nëse dyshon për një shkak më serioz.

Megjithatë, në shumicën e rasteve, imazheria (rëntgen, CT ose MRI) nuk është e dobishme dhe nuk rekomandohet sepse nuk identifikon mirë shkakun e dhimbjes.

Ekzaminimi fizik do të përcaktojë nëse duhen më shumë teste apo jo, dhe do ndihmojë në krijimin e një plani trajtimi të përshtatshëm për ju. Është e rëndësishme të dini që shumë ndryshime të shpinës që dalin në testime janë shenja normale të plakjes dhe jo dëmtime serioze.

Trajtimi i dhimbjes së shpinës

 Shumica e njerëzve shërohen shpejt nga dhimbja akute, qoftë duke kërkuar trajtim ose duke menaxhuar vetë.

Medikamentet pa recetë si anti-inflamatorët jo-steroidë (NSAIDs) dhe pomadat, si dhe qëndrimi aktiv ndihmojnë në uljen e dhimbjes dhe rikthimin në aktivitetet e përditshme.

Për dhimbjet më të vazhdueshme, trajtimet efektive përfshijnë:

• terapi ushtrimesh të mbikëqyrura nga profesionistë të kualifikuar si fizioterapistë
  
• terapi kognitive e sjelljes (CBT) për të ndryshuar zakonet negative mendore dhe emocionale
  
• menaxhim multidisiplinar të dhimbjes me ekip specialistësh
  
• medikamente të caktuara
  

Kirurgjia rrallë është e nevojshme, vetëm nëse ka një problem serioz ose kompresion nervor.

Paracetamoli nuk ka efekt në dhimbjen e shpinës. Opioidet përdoren shpesh, por nuk japin më shumë përfitim se NSAIDs për dhimbje të acuta dhe kanë rrezik të lartë efekte anësore dhe varësi.

Vetë-menaxhimi i dhimbjes së shpinës

Pothuajse të gjithë do të përjetoni dhimbje shpine në jetën tuaj. Shumica shërohen shpejt me pak ose pa trajtim. Mënyra më e mirë është të qëndroni aktiv dhe në punë sa më shumë që të jetë e mundur, dhe të mbani një qëndrim pozitiv për shërimin.

Edhe për ata me dhimbje të përsëritura ose të vazhdueshme, trajtimet më efektive janë ato që i bëni vetë, si:

• të mësoni më shumë për dhimbjen tuaj çfarë e përmirëson dhe çfarë e përkeqëson
  
• të bëni ushtrime dhe të qëndroni aktivë sa më shumë që mundeni, konsultohuni me fizioterapistin nëse keni nevojë për këshilla
  
• të menaxhoni stresin dhe të kujdeseni për shëndetin tuaj mendor
  
• të menaxhoni peshën për të reduktuar ngarkesën në shpinë
  
• të ngriheni dhe lëvizni rregullisht, veçanërisht nëse keni qëndruar ulur ose në këmbë për një kohë të gjatë, duke bërë pushime për shtrirje çdo orë
  
• të vazhdoni aktivitetet tuaja normale në shtëpi, socialë dhe rekreative, pasi lidhjet shoqërore janë shumë të rëndësishme për shërimin
  
• të lini duhanin pasi duhanpirja rrit rrezikun për dhimbje shpine
  
• të qëndroni në punë dhe të zhvilloni një plan me punëdhënësin për t’u rikthyer plotësisht në punë, me ndihmën e mjekut, fizioterapistit ose terapistit profesional
  
• të ngrini dhe mbani ngarkesa në mënyrë të sigurt, kur ngre diçka të rëndë përkulni gjunjët, mbani objektin sa më pranë trupit dhe ngrihuni me ndihmën e këmbëve duke mbajtur shpinën drejt; merrni ndihmë nëse ngarkesa është shumë e rëndë
  
• të relaksoheni duke mësuar teknika relaksimi për të ulur stresin dhe tensionin e muskujve si masazh, përdorim i nxehtësisë apo i ftohtit dhe ushtrime të buta; kërkoni këshilla nga një fizioterapist
  

Për më shumë mënyra për të menaxhuar dhimbjen e vazhdueshme, shikoni udhëzimet për trajtimin e dhimbjes së vazhdueshme.

Të vazhdosh përpara pavarësisht dhimbjes së shpinës

Në shumicën e rasteve, dhimbja akute përmirësohet brenda 3 deri në 6 javëve.

Disa prej jush mund të zhvillojnë dhimbje të përsëritura ose të vazhdueshme, por duke punuar me ekipin tuaj të kujdesit shëndetësor dhe duke përdorur teknikat e vetë-menaxhimit do të arrini rezultatet më të mira. Është e rëndësishme të kuptoni se edhe me dhimbje të vazhdueshme, shumica prej jush mund të vazhdojnë punën dhe të jetojnë një jetë të plotë.