Proteinat janë komponentë thelbësorë të një ekuilibri te organizmit. Dieta dhe efekti i tyre në sëmundjen e gurëve në veshka është debatuar gjatë. Studimet e mëparshme epidemiologjike treguan rezultate kontradiktore: në një grup të madh të meshkujt, një rritje prej 33% e rrezikut për gurë në veshka ishte gjetur për konsumimin e më shumë se 75 g proteina për ditë, ndërsa një analizë e Studimit të Shëndetit të Infermierëve II zbuloi një ulje prej 16% të rrezikut për një ditë marrja e proteinave më e madhe se 78 g .
Ky heterogjenitet në efektin e marrjes së proteinave mund të shpjegohet me origjinën e tyre dietike: një nivel i ngritur i përmbajtjes se proteinave shtazore jo nga produket te qumeshtit (shpendët, mish, peshk, vezë) së bashku me ushqime me alkale me pak dietë mendohet se predispozojnë për formimin e gurëve, duke shkaktuar një pH acid i urinës, një ekuilibër negativ i kalciumit dhe ekskretime të ulëta urinare të citratit, kaliumit dhe magnezit.
Përveç kësaj, si në acidin urik ashtu edhe në nefrolitiazen e kalciumit, ndikojne ushqimet nga shpendët, mishi, peshku dhe vezët qe konsumohen shpesh , e kjo kontribuon në rritjen e acidit urik urinar , përmes metabolizmit të përmirësuar të purinës.
Për të konfirmuar këto të dhëna, një dietë e stilit DASH, e pasur me perime dhe të ulëta në proteina shtazore u tregua se ishin lidhur me rrezikun më të ulët të gurëve të rinj në veshka ngjarje në tre grupe të mëdha të mundshme. Kjo çoi në vlerësimi se rritja e marrjes së frutave dhe perimeve, shoqëruar me produkte të balancuara të qumështit me pak yndyrë redukton incidentin e gurëve në veshka deri në 45% . Për më tepër, kufizimi i izoluar i proteinave dietike (0.8 g/kg/ditë) është demonstruar si mbrojtës për formimin e gurëve, duke përmirësuar litogjenin urinar ,profilin e rrezikut e duke reduktuar kalciumin urinar dhe acidin urik dhe rritjen e sekretimit të citratit.
Anasjelltas, marrja e moderuar e ushqimeve të qumështit kishte një korrelacion te anasjelltë me sëmundjen e incidentit të gurëve në veshka, ndërsa mishi duket se i përkeqëson gjasat e tij.
Përkundrazi, proteinat dhe fibrat bimore nuk janë as mbrojtëse dhe as të dëmshme për rrezikun madje edhe gurët në veshka, ndërsa kaliumi më i lartë, thithja e citratit dhe magnezit të lidhur me ushqimin e sidomos ushqimet me origjinë bimore e reduktuan këtë rrezik.
