Ndërsa plakemi, kujdesi për mirëqenien bëhet thelbësor. Disa faktorë si gjenetika nuk janë në dorën tonë, por ka hapa që mund të ndërmarrim për të menaxhuar shëndetin.

Ekspertët na japin shtatë këshilla për të jetuar më gjatë dhe më mirë:

Qëndroni aktiv për të ruajtur forcën dhe pavarësinë tuaj

Ushtrimet reduktojnë stresin, përmirësojnë balancën dhe ulin rrezikun e rrëzimeve. Po ashtu, ato përmirësojnë gjumin dhe ulin depresionin. Të moshuarit që ushtrojnë rregullisht jo vetëm rrisin shanset për të jetuar më gjatë, por edhe për të jetuar më mirë. Të jetosh më mirë do të thotë të shijosh më shumë vite jetë me më pak dhimbje ose paaftësi.

Qëndrimi aktiv mund të përfshijë:

• Ecja në lagjen tuaj

• Praktikim të yoga-s ose ushtrime shtrirjeje

• Punë në kopsht

• Punë shtëpiake

Mungesa e aktivitetit fizik mund të çojë në më shumë vizita tek mjeku dhe hospitalizime. Gjithashtu, rrit rrezikun për disa sëmundje kronike.

Zgjidhni ushqime që furnizojnë trupin dhe mendjen tuaj

Ruajtja e një diete të shëndetshme ndërsa plakemi ndihmon në mbështetjen e muskujve dhe forcimin e kockave, gjë që ndihmon në balancë dhe pavarësi. Një dietë që përfshin fruta dhe perime të freskëta, drithëra të plota, yndyra të shëndetshme dhe proteina të ligjura, ndihmon gjithashtu në forcimin e imunitetit. Ajo mund të ulë edhe rrezikun për probleme shëndetësore si sëmundjet e zemrës, presioni i lartë i gjakut, obeziteti, diabeti tipi 2, goditjet në tru dhe disa lloje të kancerit.

Mbroni lëvizshmërinë tuaj

Lëvizshmëria është aftësia për të lëvizur apo ecur lirshëm dhe lehtësisht. Ajo është thelbësore për jetën e pavarur. Qëndrimi aktiv dhe lëvizshmëria ndihmojnë të ruani balancën dhe forcën fizike ndërsa plakeni. Të moshuarit që humbin lëvizshmërinë kanë më pak gjasa të qëndrojnë në shtëpi dhe për më tepër, mund të kenë më shumë sëmundje, paaftësi, hospitalizime dhe rrezik vdekjeje më të lartë.

Ngrihuni dhe lëvizni çdo ditë për të përmirësuar dhe ruajtur lëvizshmërinë tuaj.

Ndërsa plakeni, rutina juaj e ushtrimeve duhet të përfshijë idealisht ushtrime për forcë, fleksibilitet dhe balancë, si:

• Ecje

• Yoga

• Shtrirje

• Tai Chi

• Aerobik në ujë

• Trajnim me pesha

Ushtrimet janë më të këndshme kur bëhen me shokë. Ftoni familjen, miqtë ose fqinjët të bashkohen në ecjen ose klasën tuaj të ardhshme të yoga-s.

Para se të filloni një rutinë të re ushtrimesh, konsultohuni me mjekun për t’u siguruar që është e sigurt dhe që ju ndihmon të arrini qëllimet tuaja shëndetësore. Kjo është veçanërisht e rëndësishme nëse keni ndonjë gjendje mjekësore.

Qëndroni të angazhuar dhe mbani synime në jetën tuaj

Ndërtimi i marrëdhënieve dhe pjesëmarrja në aktivitete sociale rrisin kënaqësinë në jetë dhe mbështesin shëndetin e trurit. Një studim i ri tregon se një ndjenjë e fortë qëllimi mund të ulojë rrezikun për të zhvilluar demencë. Personat që raportuan një qëllim të fortë në jetë kishin rreth 28% më pak mundësi për probleme me memorien apo demencë.

Mënyra për të mbajtur angazhimin përfshijnë:

• Kushtimi i kohës familjes, kultivimi i marrëdhënieve me nipërit dhe mbesat ose mbështetja e të dashurve në nevojë.

• Mbajtja gjallë e pasioneve profesionale përmes punës, mentorimit ose kontributit në komunitet.

• Pjesëmarrja në praktikat shpirtërore ose komunitetet e besimit dhe gjetja e përkatësisë në besimet e përbashkëta.

• Ushqimi i kuriozitetit duke eksploruar hobitë, mësuar aftësi të reja ose vendosur dhe arritur qëllime personale.

• Dhënia mbrapsht përmes veprave të mira, avokimit, kujdesit për të tjerët ose përpjekjeve filantropike që ngrejnë të tjerët.

Prioritizoni lidhjet ndërpersonale

Të kaloni kohë me njerëzit që ju interesojnë mund t’ju bëjë të ndiheni më mirë dhe të mbani trurin të shëndetshëm. Kur nuk bashkëveproni me të tjerët ose nuk merrni pjesë rregullisht në aktivitete sociale, mund të ndiheni të izoluar. Me kalimin e kohës, ky izolim mund të shkaktojë vetmi. Vetmia mund t’ju bëjë të ndiheni të pakënaqur me jetën sociale ose sikur nuk i përkisni ndonjë vendi.

Vetmia e zgjatur mund të çojë në rënie kognitive dhe lidhet me rrezik më të lartë për demencë. Një mënyrë për të luftuar vetminë dhe për të rritur ndjenjën e qëllimit është t’i bashkoheni grupeve sociale, si klube, aktivitete komunitare ose organizata vullnetare.

Mbajtja e lidhjeve mund t’ju motivojë të zgjoheni çdo ditë për të mësuar dhe për t’u zhvilluar. Gjetja e qëllimit ndihmon që mendja të mbetet e fortë dhe e bën jetën më kuptimplotë dhe të kënaqshme.

Mbroni shëndetin tuaj mendor

Të moshuarit përballen me rrezik më të lartë nga stresi dhe efektet e tij. Kortizoli është një hormon që trupi prodhon kur jeni të stresuar. Pas mesmoshës, nivelet e kortizolit rriten, gjë që mund të ndikojë në shëndetin e trurit. Stresi kronik mund të përkeqësojë probleme si çrregullimet e stomakut, dhimbjet e kokës dhe problemet me gjumin. Ju mund të menaxhoni stresin me meditimin, ushtrimet, ushtrimet e frymëmarrjes dhe duke marrë pjesë në aktivitete që ju sjellin gëzim.

Depresioni shpesh nuk njihet tek të moshuarit. Edhe pse mund të shprehin trishtim, ata mund të kenë edhe simptoma të veçanta si vështirësi në përqendrim dhe probleme me memorien. Gjithashtu mund të ndihen të lodhur, të kenë ndryshime në gjumë ose ushqyerje, konfuzion ose mungesë interesi për aktivitetet që më parë i pëlqenin. Disa mendojnë se është normale të ndihen të trishtuar në moshë të madhe për shkak të ndryshimeve në shëndet dhe jetë. Por, depresioni nuk është pjesë normale e plakjes. Flisni me mjekun tuaj nëse vini re simptoma si trishtim i thellë, vështirësi në të menduar, konfuzion, gjumë i keq ose humbje oreksi.

Bëni kontrolle të rregullta shëndetësore

Kontrollet e rregullta ndihmojnë të trajtoni problemet herët dhe rrisin shanset për rezultate pozitive shëndetësore. Takimi me mjekun tuaj të familjes të paktën një herë në vit, ose më shpesh nëse është e nevojshme, mund të ndihmojë në uljen e faktorëve të rrezikut për sëmundje.

Skanimet e rregullta mund të zbulojnë sëmundje dhe probleme që mund të mos i dini ende si diabeti, kanceri dhe sëmundjet e zemrës. Nëse shkoni tek mjeku vetëm kur ndiheni keq, mund të humbni mundësinë për të kapur një sëmundje në faza të hershme, kur trajtimi është më i lehtë. Kontrollimet e rregullta mund t’ju ndihmojnë të filloni trajtimin muaj ose madje vite më herët se sa do të ndodhte ndryshe.

Telemjekësia, një vizitë përmes video-thirrjes, është një opsion i shkëlqyer për të folur me mjekun tuaj nga komoditeti i shtëpisë suaj. /UC Davis Health/