Çfarë është paraliza e gjumit?

22 Sht, 2025

S'ka komente

Paraliza e gjumit është një gjendje kur nuk mund të lëvizni ose të flisni për një periudhë të shkurtër kohe pas zgjimit ose gjatë fjetjes. Mund të zgjasë disa sekonda ose disa minuta.

Rreth 8 në 100 persona e përjetojnë paralizën e gjumit në një fazë të jetës. Tek disa ndodh vetëm një herë, ndërsa tek të tjerë përsëritet shpesh. Zakonisht shfaqet gjatë adoleshencës dhe është më e zakonshme mes moshës 20 deri 40 vjeç.

Paraliza e gjumit nuk shkakton dëm fizik, por përjetimi mund të jetë i frikshëm.

Gjatë një faze të gjumit të quajtur “lëvizja e shpejtë e syve” (REM), trupi bëhet përkohësisht i paralizuar. Kjo do të thotë se nuk mund të lëvizni muskujt. Ky proces besohet se është një mënyrë e trupit për të parandaluar që të mos e jetoni fizikisht ëndrrën gjatë gjumit. Paraliza gjatë REM-it është normale, por zakonisht nuk e vëreni sepse jeni në gjumë.

Nëse ky efekt mbi muskujt vazhdon edhe pas zgjimit, do të jeni plotësisht i vetëdijshëm që jeni i paralizuar.

Cilat janë simptomat e paralizës së gjumit?

Gjatë një episodi të paralizës së gjumit, jeni zgjuar dhe të vetëdijshëm për atë që ndodh rreth jush. Këto episode mund të përfshijnë:

pamundësi për të lëvizur ndonjë pjesë të trupit, përveç syve
pamundësi për të folur
ndjesi frike
halucinacione, si përshtypja se ke dikë tjetër në dhomë ose ndjesia e presionit mbi gjoks apo e mbytjes

Çfarë e shkakton paralizën e gjumit?

Paraliza e gjumit zakonisht nuk është shenjë e ndonjë problemi serioz. Ajo mund të ndodhë vetvetiu ose të lidhet me gjendje të tjera shëndetësore, si:

tension i lartë i gjakut
probleme të shëndetit mendor, sidomos ankthi dhe çrregullimi i stresit post-traumatik (PTSD)
apnea obstruktive e gjumit
narkolepsia, një çrregullim i trurit që shkakton përgjumje ekstreme gjatë ditës, edhe nëse keni fjetur mjaftueshëm natën
përdorimi i alkoolit ose abuzimi me substanca

Faktorë të tjerë të lidhur me paralizën e gjumit janë:

mungesa e gjumit për shkak të orarit të punës ose pagjumësisë
zakone të parregullta gjumi, si ato të punonjësve me turne, studentëve ose pas udhëtimeve të gjata
histori familjare e paralizës së gjumit
fjetja në shpinë

Kur duhet të vizitoj mjekun?

Këshillohuni me mjekun nëse ndiheni të shqetësuar ose të lodhur nga përsëritja e episodeve të paralizës së gjumit. Zakonisht nuk është gjendje e dëmshme.

Si diagnostikohet paraliza e gjumit?

Mjeku do t’ju pyesë për simptomat dhe mund t’ju kërkojë të mbani një ditar gjumi për të regjistruar zakonet tuaja të fjetjes.

Në shumicën e rasteve, teste të veçanta nuk janë të nevojshme për diagnozë. Mund të bëhet një studim gjumi vetëm për të kontrolluar nëse keni ndonjë problem tjetër me gjumin.

Nëse dyshohet për narkolepsi, mjeku mund t’ju rekomandojë një test të quajtur “testi i vonesës së gjumit”. Ky test ju jep disa mundësi për të fjetur gjatë ditës dhe mat kohën që ju duhet për të rënë në gjumë dhe llojin e gjumit që përjetoni.

Si trajtohet paraliza e gjumit?

Për shumicën e njerëzve, paraliza e gjumit nuk shkakton probleme serioze dhe nuk kërkon trajtim. Thjesht të kuptuarit e gjendjes dhe sigurimi se nuk është shqetësuese shpesh mjafton.

Në rastet kur nevojitet trajtim, ndihmojnë:

disa lloje ilaçesh antidepresive
teknika relaksimi dhe meditimi
terapia konjitive-biheviorale

Mjeku mund t’ju drejtojë edhe te një specialist i gjumit. Gjithashtu është e rëndësishme të trajtohen problemet shëndetësore që mund të shkaktojnë paralizën e gjumit.

A mund të parandalohet paraliza e gjumit?

Marrja e mjaftueshme e gjumit mund të ulë mundësinë e episodeve. Shumica e të rriturve kanë nevojë për 7 deri në 9 orë gjumë çdo natë. Gjithashtu ndihmon ruajtja e një rutine të rregullt gjumi, duke shkuar në shtrat dhe duke u zgjuar në të njëjtën orë çdo ditë.

Mënyra të tjera për të përmirësuar gjumin janë: