Disa njerëz preferojnë të bëjnë dush në mëngjes, të tjerë në mbrëmje. Por cili është mënyra më e mirë?

Në këtë botë gjithnjë e më shumë të ndarë, ka një pyetje që ndoshta na ndan më shumë se çdo tjetër; a bëni dush menjëherë sapo zgjoheni apo menjëherë para se të flini? Apo ndoshta jeni pjesë e 34% e amerikanëve që nuk bëjnë dush çdo ditë.

Cilitdo grup që ju i përkisni, mund të pyesni se çfarë ndikimi ka zgjedhja juaj mbi shëndetin.

Për shumë prej nesh, pasi zgjohemi me sy të mpirë, një nga gjërat e para që bëjmë është të bëjmë dush. Mbështetësit e dushit në mëngjes thonë se qëndrimi 10 minuta nën ujë të ngrohtë i ndihmon të zgjojnë trupin dhe mendjen duke u ndjerë të freskët dhe gati për ditën që i pret. Ndërsa ata që bëjnë dush në mbrëmje argumentojnë se dushi para gjumit i ndihmon të pastrojnë papastërtitë e ditës para se të flenë dhe të bien në gjumë të qetë.

Por çfarë thonë studimet për përfitimet e secilës mënyrë?

Dushi ndihmon për të larguar papastërtitë, djersën dhe yndyrën nga lëkura jonë. Këto grumbullohen gjatë ditës, së bashku me ndotës, pluhur dhe polen nga ambienti. Nëse nuk bëni dush para gjumit, të gjitha këto mbetje kalojnë në çarçafët dhe jastëkun tuaj.

Por kjo nuk është e tëra. Lëkura jonë është e mbushur me jetë mikrobiale. Në çdo centimetër katror lëkure gjenden nga 10,000 deri në një milion baktere. Ato ushqehen me yndyrën që sekretojnë gjëndrat e djersës. Djersa vetë nuk ka erë, por komponimet sulfurore që prodhohen nga bakteret, si stafilokoku, janë ato që shkaktojnë erë.

Prandaj, dushi para gjumit mund të duket si opsioni më higjenik. Por e vërteta është më komplekse.

“Nëse bën dush në mbrëmje, shkon në shtrat i pastër, por gjithsesi do të djersitesh gjatë natës,” thotë Primrose Freestone, mikrobiologe në Universitetin e Leicester-it.

Sipas saj, edhe në mot të ftohtë një person do të djersitet deri në gjysmë litri gjatë natës dhe do të lëshojë mbi 50,000 qeliza lëkure.

“Në fakt krijohet një ambient i ngrohtë dhe i djersitur ku bakteret e lëkurës do të ushqehen dhe do të prodhojnë një nivel të vogël erë të pakëndshme. Kështu që edhe nëse ke bërë dush në mbrëmje, kur zgjohet në mëngjes do të jesh paksa me erë,” thotë Freestone.

Përfitimet e dushit në mbrëmje vlejnë vetëm nëse larja e çarçafëve është e rregullt. Bakteret mund të mbijetojnë në çarçafë, jastëkë dhe batanije për javë të tëra. Gjarpërinjtë e pluhurit dhe kërpudhat gjithashtu mund të grumbullohen, sidomos në pjesë të lagështa si jastëkët. Ndërsa njerëzit me sistem imunitar të shëndetshëm mund të përballojnë këtë sulm mikrobial, deri në 76% e personave me astmë të rëndë janë alergjikë ndaj të paktën një lloji kërpudhe. Ekspozimi ndaj A. fumigatus mund të shkaktojë sëmundje kronike të mushkërive tek personat me tuberkuloz ose dëmtime të mushkërive nga duhani.

“Mbase më e rëndësishme është të lahen çarçafët sesa të bëhet dushi në mbrëmje,” thotë Holly Wilkinson, lektore në Universitetin e Hull-it në Britani të Madhe, që merret me shërimin e plagëve dhe mikrobiomën.

“Sepse nëse shkon në shtrat i larë por nuk ndërron çarçafët për një muaj, bakteret, papastërtitë dhe gjarpërinjtë do të grumbullohen.”

Kjo paraqet një problem, sepse ekspozimi i gjatë ndaj mbetjeve të gjarpërinjve të pluhurit rrit rrezikun për alergji. Nëse je i ndjeshëm ndaj alergjenëve si poleni, moslarja e çarçafëve mund të përkeqësojë simptomat. Gjithashtu, është e mundur që shtrati i papastër të rrisë rrezikun për infeksione të lëkurës, megjithëse provat për këtë nuk janë përfundimtare.

Përfitimet e gjumit

Disa që preferojnë dushin në mbrëmje thonë se kjo i ndihmon të flenë më mirë, dhe ekzistojnë prova për këtë. Për shembull, një analizë që përmbledh 13 studime tregon se një dush ose banjë e ngrohtë për 10 minuta një ose dy orë para gjumit shkurtëson ndjeshëm kohën që nevojitet për të rënë në gjumë. Ndoshta ngritja e temperaturës së trupit dhe më pas ulja e saj funksionon si një sinjal biologjik që tregon trupit të përgatitet për gjumë, por kërkohet më shumë kërkim për ta konfirmuar.

Pra, çfarë na thonë këto përzgjedhje?

Freestone preferon dushin në mëngjes, sepse ai largon djersën dhe mikrobet që trupi ka mbledhur gjatë natës në shtrat, duke të ndihmuar të fillosh ditën më i freskët dhe i pastër.

Megjithatë, është e mundur që zgjedhja të mos ketë shumë ndikim në shëndetin tuaj, më shumë varet nga preferenca juaj nëse doni të ndiheni më mirë të pastër gjatë ditës apo gjatë natës.

“Nëse bën dush një herë në ditë, nuk ka shumë rëndësi se kur e bën,” thotë Wilkinson.

Në fakt, nëse kujdesesh të lash zonat kryesore, një dush apo banjë dy herë në javë mjafton për të ruajtur higjienën dhe shëndetin.

“Varet edhe nga puna që bën. Nëse je fermer, për shembull, do të duash të bësh dush sapo të kthehesh në shtëpi, por gjithsesi mbajtja e shtratit të pastër është më e rëndësishme,” shton Wilkinson. /BBC/