Çdo vit, më shumë se 6.6 milionë njerëz në mbarë botën vdesin nga goditjet në tru dhe studiuesit paralajmërojnë se incidenca po rritet, veçanërisht tek të rinjtë dhe të moshuarit dhe në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme. Në një raport të botuar në tetor, studiuesit parashikuan se vdekjet nga goditjet në tru do të rriteshin me rreth 50 për qind, duke arritur në 9.7 milionë vdekje në vit në vitin 2050.
Goditjet ndodhin kur rrjedhja e oksigjenit dhe lëndëve ushqyese në tru ndërpritet. Kjo mund të ndodhë kur enët e gjakut dobësohen dhe përfundimisht çahen nën presion, e njohur si goditje hemorragjike. Më shpesh, mpiksjet ose pllakat mund të bllokojnë enët e gjakut në tru; kjo njihet si goditje ishemike. Të dy llojet e goditjes mund të çojnë në dëmtim të përhershëm ose vdekje.
Kur njerëzit i mbijetojnë një goditjeje, ata shpesh përballen me paaftësi afatgjatë, një rrezik në rritje të depresionit, probleme me kujtesën dhe më shumë. Por barra e sëmundjes mund të shmanget dhe pabarazitë globale të zvogëlohen, thanë autorët e raportit.
Shumë nga faktorët e rrezikut për goditje në tru që po bëhen më të zakonshëm në mbarë globin – presioni i lartë i gjakut, kolesteroli i lartë dhe duhani janë gjithashtu lehtësisht të trajtueshëm. Megjithatë, rreziku i goditjes në tru mund të ndryshojë sipas popullatës, dhe gratë në veçanti kanë disa faktorë rreziku shtesë që mund të kenë nevojë për monitorim.
Një pjesë e këtij rreziku më të lartë mund t’i atribuohet jetëgjatësisë më të gjatë të grave, tha Dr Daniel Hermann, një kardiolog në Memorial Hermann Health System në Hjuston, ShBA.
“Mosha është një faktor i madh rreziku për goditje në tru”, tha Dr Hermann. “Ndërsa njerëzit rriten, ata kanë më shumë gjasa të përjetojnë presion të lartë të gjakut, kolesterol të lartë, grumbullim pllakash, konsumim të arterieve të tyre dhe kontroll më të dobët të sheqerit në gjak, të cilat të gjitha kontribuojnë në goditjet në tru”, tha Dr Hermann.
Për gratë, periudha e ndryshimeve biologjike që ndodhin gjatë menopauzës është gjithashtu kritike. Shumë gra fillojnë të kenë probleme me presionin e gjakut gjatë këtij tranzicioni. Ekspertët besojnë se kjo është për shkak se hormoni estrogjen mund të ndihmojë në mbajtjen e enëve të gjakut të relaksuara dhe balancimin e niveleve të kolesterolit. Kur trupi ndalon së prodhuari estrogjen, incidenca e goditjes në tru dhe sëmundjeve të tjera të zemrës rritet.
Studimet konfirmojnë këtë lidhje tek gratë që përjetojnë menopauzë më herët se zakonisht. Krahasuar me gratë që i nënshtrohen menopauzës midis moshës 50 dhe 51 vjeç, ato që përjetojnë menopauzë të parakohshme para se të mbushin 40 vjeç, ose menopauzë të hershme midis moshës 40 dhe 44 vjeç, kanë një rrezik 98 për qind dhe 49 për qind më të lartë për goditje, respektivisht.
