Një studim i fundit lidh përdorimin e mediave sociale me cilësinë e dobët të gjumit dhe një prevalencë më të madhe të maktheve.
Është i fundit në një seri studimesh që lidh përdorimin e shpeshtë të mediave sociale nga adoleshentët me rezultate shqetësuese të shëndetit mendor – dhe i pari që fokusohet në ndikimin negativ psikologjik që mund të ketë në cilësinë e ëndrrave dhe shqetësimet e lidhura me gjumin. Rezultate të tjera shqetësuese që rrjedhin nga përdorimi i platformave të rrjetit si TikTok, Instagram, X dhe Facebook përfshijnë incidenca më të mëdha të depresionit, rritje të vetmisë dhe izolimit, si dhe rrezik më të lartë të bullizmit kibernetik dhe vetëvrasjes.
“Ndërsa media sociale po ndërthuret gjithnjë e më shumë me jetën tonë, ndikimi i saj mund të ndikojë edhe në ëndrrat tona (siç) zbuluam se individët që kalojnë më shumë kohë në platforma gjatë ditës zgjohen më shumë gjatë natës dhe janë më të prirur për të përjetuar makthe”, thotë Reza Shabahang, autorja kryesore e studimit, në Australi.
Kjo ndodh, pjesërisht, sepse përmbajtja që dikush sheh atje ‘për bullizmin, grindjet politike, lajmet shqetësuese dhe krahasimet sociale shton shqetësimin emocional, i cili mund të çojë në ëndrra të këqija’, thotë Shelby Harris, një psikolog klinik dhe një neuroshkencëtar në Albert Einstein.
Si ndikojnë mediat sociale te ëndrrat
Hulumtimi i ri ndoqi atë që ekipi hulumtues i Shabahang përcaktoi si një ‘shkallë makthi të lidhur me mediat sociale’, e cila u ndërtua bazuar në klasifikimet e mëparshme të makthit, literaturën përkatëse dhe studime të tjera që kanë eksploruar ndikimet e jashtme në cilësinë e ëndrrave.
Pas kësaj shkalle, 595 pjesëmarrës të studimit vunë në dukje shpeshtësinë e aktivitetit të tyre në mediat sociale dhe sa shpesh dhe intensivisht përjetonin situata stresuese të lidhura me teknologjinë.
Shembuj të situatave zakonisht përfshinin konfliktet me përdoruesit e tjerë të mediave sociale, lajmet shqetësuese, paaftësinë për të hyrë në llogarinë e mediave sociale të dikujt dhe ndjenjat e viktimizimit, pafuqisë dhe humbjes së kontrollit.
Këto u shoqëruan me ankth të shtuar, qetësi më të ulët mendore, cilësi të dobët të gjumit dhe shqetësim të përgjithshëm.
Dhe ndërsa njerëzit ndonjëherë mund të përjetojnë rezultate të tilla negative për shkak të faktorëve të tjerë të jashtëm, risia e këtij studimi është se këto ndodhin në kontekstin specifik të mediave sociale.
Ajo shpjegon se studimi është efektiv, pjesërisht, sepse bazohet në ‘hipotezën e vazhdimësisë së ëndërrimit’, të mbështetur nga kërkimet, një model ëndërrimi që parashtron se ajo që përjetojmë gjatë ditës shfaqet në ëndrrat tona natën.
Në përputhje me këtë model, ‘njerëzit që fokusohen më shumë në mediat sociale – veçanërisht në një mënyrë ankthioze ose negative – janë njerëzit që priten të kenë më shumë ankthe të lidhura me mediat sociale’.
Ky fokus është thelbësor, sepse mënyra se si njerëzit i përdorin këto platforma ka të ngjarë të ndikojë drejtpërdrejt në cilësinë e ëndrrave. Për shembull, Shabahang vëren se njerëzit që përdorin mediat sociale kryesisht për t’u lidhur me familjen dhe miqtë kanë më pak gjasa të përjetojnë ëndrra negative sesa njerëzit që e përdorin atë me detyrim për t’u përfshirë në debate kontestuese në internet ose për të ndjekur llogari që nxjerrin në pah rregullisht lajmet shqetësuese.
Pavarësisht nga qëllimet e dikujt, informacionet shqetësuese ose ndërveprimet negative zakonisht ndodhin nëpër platformat sociale pasi algoritmet e tyre janë të dizajnuara në mënyrë specifike për të ngjallur emocione fiziologjikisht dhe psikologjikisht dhe për të ushqyer varësinë ndaj medias, duke e bërë trurin dhe trupin të dëshirojnë edhe më shumë informacion në mediat sociale.
Si ndikojnë mediat sociale në cilësinë e gjumit
Përtej ëndrrave të pakëndshme dhe shqetësuese, studimi i Flinders dhe kërkime të tjera të lidhura tregojnë se cilësia më e dobët e gjumit dhe ndërprerjet e gjumit janë gjithashtu përgjithësisht më të zakonshme tek njerëzit që përdorin shumë aplikacione të mediave sociale.
Një numër i madh kërkimesh mbështet lidhjen midis kohës së konsumit të mediave të bazuara në ekran në tërësi dhe shëndetit më të dobët të gjumit tek të miturit dhe ndoshta edhe tek të rriturit.
Një studim tjetër tregon se kur adoleshentët mësojnë për mundësitë ose ngjarjet e humbura në platformat sociale, ata përjetojnë një frikë të humbjes (FOMO) aq intensive sa mund të mbeten edhe pa gjumë në sy.
Të mos flitet pastaj për ndikimin që zilja apo dridhja e telefonit ka tek gjumi.
Pse ka rëndësi
Të dhënat e fundit tregojnë se 20 për qind e njerëzve flenë më pak se pesë orë çdo natë, ndërsa më shumë se 50 për qind flenë vetëm gjashtë deri në shtatë orë çdo natë. Qendrat e SHBA për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve rekomandojnë të bëni nga shtatë deri në tetë orë ‘gjumë të cilësisë së mirë’ çdo natë, në mënyrë që të shmangen problemet që lidhen me mungesën e gjumit.
Privimi i vazhdueshëm i gjumit është lidhur me uljen e shëndetit imunitar, rritjen e rrezikut të sëmundjeve kardiovaskulare dhe sëmundjes së Alzheimerit, funksionit të dëmtuar njohës, uljes së shëndetit metabolik dhe niveleve më të larta të obezitetit dhe rreziqeve shëndetësore si diabeti. “Gjumi kronik i dobët është gjithashtu një pararendës dhe ndërmjetës i depresionit dhe ankthit”, shton Carter.
Për të parandaluar privimin e gjumit kujdes me qëndrimin në rrjete sociale.
