Gastropareza është një çrregullim, që ndodh kur muskujt e stomakut nuk funksionojnë siç duhet. Ndonjëherë quhet edhe si “zbrazje e vonuar e stomakut”. Normalisht, pasi që të gëlltitni ushqimin, muskujt e stomakut fillojnë të shtrëngohen. (Këto lëvizje quhen Kontraksione.) Këto lëvizje e shtypin ushqimin dhe e zhvendosin atë në zorrën e hollë për ta vazhduar procesin e tretjes.

Nëse keni gastroparezë, muskujt e stomakut tuaj nuk kontraktohen siç duhet. Kjo mund ta vonoj apo ndaloj procesin e shtypjes së ushqimit dhe zhvendosjes së tij në zorrën e hollë.

Gastropareza
Cilat janë simptomat e Gastroparezës?
Simptomat e gastroparezës mund të jenë të buta apo të rënda, dhe mund të përfshijnë:

Thartirë apo dhimbje të stomakut
Përzierje
Vjellje, sidomos vjellje të copave të ushqimit të patretur
Të ndjehurit i ngopur pas vetëm disa kafshatave
Fryerje
Mungesë të apetitit
Humbje e padëshiruar e peshës
Nivel jostabil të sheqerit në gjak (tek personat që kanë diabet)
Këto simptoma mund të sugjerojnë edhe shumë probleme dhe çrregullime të ndryshme. Kjo mund ta bëjë të vështirë diagnostifikimin e gastroparezës.

Shkaqet dhe Faktorët e Rrezikut
Kush është në rrezik të gastroparezës?
Njerëzit që kanë diabet janë më në rrezik për gastroparezë, sepse nivelet e larta të sheqerit në gjak mund të dëmtojnë nervin e vagus (thonë “vay-gus”). Nervori vagus tregon muskujt e stomakut kur të lidhen. Dëmtimi i këtij nervi është një nga shkaqet më të zakonshme të gastroparesis. Diabeti gjithashtu mund të dëmtojë enët e gjakut që mbartin oksigjen dhe lëndë ushqyese në nervin vagus. Gjëra të tjera që mund të çojnë në gastroparezë përfshijnë:

Disa ilaçe, të tilla si ilaçe të caktuara dhimbjeje, ilaqe kundër depresionit dhe të tjera
Kirurgjia në ezofag (tubi që shkon nga goja në stomak), stomaku ose zorra e sipërme e vogël
Rrezatimi i zonës së gjoksit ose stomakut për trajtimin e kancerit
Çrregullime të ngrënies, të tilla si anorexia nervosa dhe bulimia
Sëmundja e zbaticës gastroesophageal (GERD)
Çrregullime të tjera, duke përfshirë hipotiroidizmin, skleroderma, sëmundjen e Parkinsonit dhe disa çrregullime autoimune
Rrallë infeksione virale të tilla si gripi
Si e diagnostikojnë mjekët gastroparezën?
Mjeku juaj do të fillojë per të shqyrtuar dhe duke ju pyetur për historinë tuaj mjekësore. Sigurohuni që t’i tregoni mjekut tuaj për ndonjë ilaç me recetë ose pa recetë që po merrni. Ju mund të keni teste të gjakut, për të kontrolluar cilësinë e gjakut tuaj dhe për të matur disa nivele kimike. Mjeku juaj mund të dëshirojë të bëjë disa teste të tjera për t’u siguruar që nuk keni bllokim ose ndonjë problem tjetër mjekësor. Këto teste mund të përfshijnë:

Endoskopi i sipërm. Mjeku juaj do të përdorë një tub fleksibël me një dritë në fund për të parë brenda në fyt, ezofagun tuaj dhe në stomak. Poashtu do t’ju jepet një ilaç qetësues për t’ju bërë më të relaksuar dhe të rehatshëm gjatë këtij testi. Gryka juaj gjithashtu do të mpihet, kështu që ju nuk do të ndjeni ndonjë dhimbje.
Zbrazjen e ultratingujve të stomakut. Ky test përdor valët e zërit për të parë organet në abdomen (fshikëz e tëmthit, mëlçinë dhe pankreasin), kështu që doktori mund të kontrollojë për shenja të problemeve.
Barium rreze X. Kur stomaku juaj është kryesisht bosh, pini një lëng që përmban një sasi të vogël barium. Mjeku mund të shikojë udhëtimin e lëngët barium përmes trupit tuaj në një makinë me rreze X, në mënyrë që të kuptoj se ku po ndodh problemi.
Studimet e zbrazjes së stomakut. Për këto studime, ju do të hani ose pini diçka që përmban një sasi të vogël të materialit radioaktiv. Një skaner është në gjendje të marr sinjale nga materiali radioaktiv. Ky skaner mbanë gjurmët se sa kohë barku juaj duhet të zbrazet krejtësisht. Ose, fryma juaj mund të testohet për materialin radioaktiv për të matur sa shpejt stomaku juaj është zbrazur.
Kapsulë monitoruese gastrointestinale (GI). Për këtë test, ju gëlltisni një kapsulë të vogël (ose “pilulë”) që grumbullon informacionin ndërsa kalon përmes sistemit tuaj të tretjes. Pilula e dërgon këtë informacion në një kompjuter të vogël që vendoset rreth belit ose qafës. Pas disa ditësh, ju do të kaloni kapsulën me jashtëqitje dhe doktori do të studiojë informacionin që ka mbledhur.
Si trajtohet Gastropareza?
Nuk ka shërim për gastroparezën. Trajtimi do të fokusohet në trajtimin e problemeve themelore, të cilat janë duke e shkaktuar gastroparezën te ju dhe në kontrollimin e simptomave tuaja. Për shembull, mjeku juaj mund të kërkoj nga ju të ndaloni së përdoruri ilaçe, të cilat mund të ndikojnë në sistemin e tretjes. Mos ndaloni përdorimin e ilaçeve pa u konsultuar fillimisht me doktorin.

Doktori gjithashtu mund të dëshiroj të trajtoj edhe ndonjë çrregullim në të ushqyer, infeksione apo probleme tjera të cilat mund të jenë duke shkaktuar gastroparezë. Doktori juaj mundet gjithashtu t’ju rekomandoj edhe njërën apo disa nga këto në vijim: Ndryshime në dietë.

Pasi që ju mund të mos jeni në gjendje që të ushqeheni normalisht, është shumë e rëndësishme që të siguroheni se po merrni mjaftueshëm lëndë ushqyese. Ju mund të keni nevojë:

Të hani disa vakte më të vogla çdo ditë, në vend të 2 apo 3 vakteve më të mëdha.
Të hani ushqime më të buta, të tilla si perime apo pasta të cilat janë të ziera tërësisht.
Të kufizoni yndyrërat (të cilat mund të ngadalsojnë tretjen) dhe fibrat (të cilat mund të jenë vështirë të tretshme)
Të plotësoni dieten tuaj me pije me vlera ushqyese (të tilla si Ensure apo Boost) apo me ushqime të forta të cilat i bluani në blender.
Ilaçet. Ilaçet kundër përzierjeve, të quajtuar antiemetic, mund të ndihmojnë kundër përzierjeve dhe vjelljeve. Disa ilaçe të tjera, të tilla si metoklopramidi dhe eritromicina, mund të stimulojnë kontraksionet e muskujve të barkut. Secili prej këtyre ilaçeve ka disa disavantazhe, duke përfshirë edhe efekte anësore potencialisht serioze. Ju dhe doktori juaj duhet të diskutoni nëse dobitë nga përdorimi i këtyre ilaçeve janë më të mëdha se sa rreziqet.

Tubi ushqyes. Në qoftë se gastropareza juaj është e rëndë, ju mund të keni nevoj për tub ushqyes. Ky tub do të futet përmes lëkurës, në zorrën tuaj të hollë. Ose, do të kaloj në zorrët tuaja përmes hundës apo gojës. Ky tub mundëson kalimin e lëndëve ushqyese në sistemin e qarkullimit të gjakut. Tubi ushqyes mund të ndihmojë edhe në rastet kur gastropareza shkakton destabilitet të nivelit të sheqerit në gjak tek personat që kanë diabet.

Cilat janë ndërlikimet e gastroparezës?
Humbja e peshës, kequshqyerja dhe dehidrimi. Nëse nuk jeni në gjendje të hani ushqim të mjaftueshëm, ose nëse vjellni shumë nga ato që hani, ju nuk mund të merrni ushqim të mjaftueshëm. Pas sugjerimeve të listuara më sipër mund të ndihmojnë me këtë problem.
Bezoare. Një bezoar është një masë e fortë e ushqimit që stomaku juaj nuk është në gjendje ta tretë. Bezoar mund të shkaktojë të përziera dhe të vjella. Në raste të rënda, ata mund të bllokojnë ushqime të tjera për të hyrë në zorrën e vogël. Kjo situatë mund të jetë e rrezikshme për jetën dhe bezoar mund të duhet të hiqet me anë të operacionit.
Infeksionet bakteriale. Kur ushqimi qëndron shumë gjatë në stomak, bakteret mund të rriten jashtë kontrollit, gjë që mund të çojë në infeksion.
Problemet që kontrollojnë sheqerin në gjak. Kur keni gastroparezë, koha juaj për tretjen e ushqimit nuk ndjek modelet normale. Për këtë arsye, njerëzit që kanë diabet dhe gastropareza shpesh kanë shumë vështirësi në kontrollin e niveleve të sheqerit në gjak.