Zhvillimi i shpejtë i vaksinave kundër koronavirusit ishte një veprim i jashtëzakonshëm i progresit shkencor.

Tani, ndërsa vaksinat po përhapen globalisht, ekspertët e shëndetit kanë një mesazh jetësor: askush nuk fiton luftën kundër pandemisë derisa të gjithë të fitojnë.

Me fjalë të tjera, vaksinat duhet të ndahen në mënyrë të drejtë midis të gjitha kombeve, të pasura dhe të varfëra.

Për fat të mirë, ekziston një plan ambicioz për ta bërë këtë – quhet Covax.

Çfarë është Covax?

Lansuar në prill 2020, Covax është një iniciativë globale e udhëhequr nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) dhe dy grupe të avokimit të vaksinave.

Punon drejt zhvillimit, blerjes dhe shpërndarjes së vaksinave në më shumë se 180 vende.

Duke theksuar pabarazitë aktuale, kreu i OBSH-së, Tedros Adhanom Ghebreyesus, tha se më shumë se 39 milion doza ishin administruar në të paktën 49 vende me të ardhura më të larta, por vetëm 25 në një nga vendet me të ardhura më të ulëta.

Sa progres është bërë?

Skema pritet të fillojë shpërndarjen e vaksinave në shkurt, me vendet e varfra dhe me të ardhura të mesme.

Covax shpreson që, deri në fund të vitit 2021, më shumë se dy miliardë doza do të jenë dorëzuar në vendet në të gjithë botën.

Prej tyre, rreth 1.3 miliardë do të dërgohen në 92 vendet e varfëra të përfshira në skemë, duke mbuluar rreth 20% të popullsisë së tyre.

Sidoqoftë, ka pasur kritika se Covax nuk po përgjigjet sa duhet.

Një anëtar i bordit të OBSH-së, Dr Clemens Martin Auer i Austrisë, tha se Covax kishte qenë i ngadaltë për të siguruar marrëveshje vaksinash dhe për të shpërndarë doza në vende.

A mundet Covax të ndihmojë në përfundimin e pandemisë?

Edhe nëse objektivi i Covax përmbushet, ai përsëri do të ishte më i ulët se niveli i imunitetit që ekspertët thonë se është i nevojshëm për t’i dhënë fund pandemisë.

OBSH ka sugjeruar që ndalimi i Covid-19 do të kërkojë që të paktën 70% e popullsisë globale të ketë imunitet.

Me një normë prej dy miliardë dozash në vit, mund të duhen vite për të vaksinuar 70% të vlerësuar të 7.8 miliardë njerëzve në botë.

Sidoqoftë, dy miliardë doza do t’u jepnin një farë mbrojtje atyre që janë të parët në radhë, siç janë punëtorët shëndetësorë, të moshuarit dhe të ndjeshmit.

Kur do t’i marrin vaksinat vendet/shtetet ?

Deri më tani, Covax nuk ka shpërndarë një dozë të vetme të ndonjë vaksine.

Skema pritet të fillojë shpërndarjen e vaksinave Covid-19 në shkurt, me vendet e varfra dhe me të ardhura të mesme.

Sa kanë dhuruar vendet/shtetet?

Vendet pjesëmarrëse kanë dhuruar shuma të ndryshme.

Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar, për shembull, ka siguruar 734 milion dollarë (një nga premtimet më të mëdha financiare).

Në të kundërt, Rusia dhe SH.B.A. janë ndër të paktat vende që nuk kanë kontribuar, megjithëse kjo e fundit ka thënë se do të regjistrohet nën Presidentin Joe Biden.

Deri më tani, Covax ka mbledhur 2.4 miliardë dollarë, por skema thotë se i duhen të paktën edhe 4.6 miliardë dollarë më shumë për të përmbushur synimin e saj të vaksinimit global për 2021.

Çfarë ofertash vaksinash ka bërë Covax?

Covax thotë se ka nënshkruar marrëveshje për të blerë vaksina të krijuara nga Pfizer-BioNTech, AstraZeneca-Universiteti Oxford, Johnson & Johnson dhe Sanofi / GSK.

Një marrëveshje për të blerë deri në 40 milion doza të vaksinës Pfizer-BioNTech ishte e fundit që u arrit javën e kaluar.

Pse ka rëndësi Covax?

Pandemia ka shkatërruar jetesën, ka mbyllur vende të tëra dhe ka marrë jetën e më shumë se 2.1 milion njerëzve në të gjithë botën.

Nuk ka gjasa që jeta të kthehet në normalitet derisa shumica dërrmuese e popullsisë globale të mbrohet kundër virusit.

Vaksinat, thonë ekspertët e shëndetit, janë zgjidhja, por ato duhet të ndahen në mënyrë që vendet të mund të koordinohen për t’i dhënë fund pandemisë së bashku.

Marrë nga BBC.