Nuk është sekret që pirja e duhanit ose përtypja e tobakos është e rrezikshme për shëndetin tuaj. Shumë njerëz përpiqen të lënë dhe janë të suksesshëm. Megjithatë, shumë të tjerë përpiqen ta lënë dhe dështojnë. Kjo varet se sa jeni në varësi të pirjes së duhanit ose tobakos qe përtypet. Këto zakone shkaktojnë ndryshime në trupin tuaj dhe në mënyrën se si veproni.

Ndryshimet në trupin tuaj janë shkaktuar nga varësia ndaj nikotinës. Ky është përbërësi kryesor i produkteve të duhanit. Ndryshimet në mënyrën se si veproni zhvillohen me kalimin e kohës, kur keni blerë produkte të tobakos, i keni ndezur dhe pirë, ose kur keni filluar të përtypni tobako.

Këto ndryshime janë bërë zakon. Kur e keni shprehi tobakon, shumë gjëra shkojnë me të paturit një cigare apo përtypje. Këto mund të përfshijnë një kafe ose një pije alkoolike, të jesh i shqetësuar ose i brengosur, kur jeni duke folur në telefon, duke ngarë makinën ose duke biseduar me miqtë. Ju gjithashtu mund të përballeni me presionet nga miqtë që përdorin produktet e duhanit.

Mos lejoni askënd të ju bindë se është në rregull të pini duhan ose të përtypni. Nëse keni nevojë për ndihmë për të thënë jo, ka njerëz që mund t’iu ndihmojnë. Bisedoni me dikë që mund të keni besim, si një mësues, një këshilltar shkollash ose një mjek i familjes suaj.

Rruga për përmirësimin e mirëqenies

Dëshira për të lënë është një hap i mirë. Ju do të keni shansin më të mirë për ta ndaluar nëse bëni këto:

• Përgatitja.
• Merrni mbështetje dhe inkurajim.
• Mësoni se si të trajtoni stresin dhe dëshirën për të përdorur duhanin.
• Merni ilaçe dhe përdorni ato si duhet.
• Vazhdo te provosh.

Hapat qe bëjnë lërjen më të lehtë përfshijnë:

• Zgjidhni një datë për ta ndaluar.– Zgjidhni një datë 2 deri 4 javë nga sot kështu që të mund të jeni gati ta lini. Nëse është e mundur, zgjidhni një kohë kur gjërat në jetën tuaj do të ndryshojnë, si p.sh kur do të filloni pushim nga shkolla. Ose thjesht zgjidhni një kohë kur nuk ju pret ndonjë stres shtesë në shkollë, në punë ose në shtëpi.
• Bëni një listë të arsyeve pse doni ta lini.-  Mbani listën me vete kështu që ju mund të shikoni atë kur keni  mall për nikotinë.
• Qëndroni në dijeni se ku, kur dhe pse përdorni duhan.- Ju mund të dëshironi të bëni shënime për një javë ose të dini para kohe kur dhe pse keni nevojë për cigare ose për të përtypur. Planifikoni atë që do të bëni në vend të kësaj. Ju gjithashtu do të dëshironi të planifikoni atë që do t’u thoni njerëzve që ju bëjnë presion për të përdorur produktet e duhanit.
• Hidhni gjithë duhanin tuaj. Pastroni dhomën tuaj, nëse keni tymosur aty. Hidhni shpuzoret tuaja dhe çakmakët – çdo gjë që ju lidh me zakonin tuaj të pirjes së duhanit. Hidhni të gjitha kutitë e vjetra të tobakos dhe çdo gjë tjetër që keni përdorur.
• Tregojuni miqve tuaj se po e lini. Kërkojuni atyre që të mos ju bëjnë presion për lënjen e pirjes së duhanit. Gjeni gjëra të tjera për të bërë me ta përveç pirjes së duhanit ose përdorimit të tobakos që përtypet.
• Kur të arrij data e ndalimit. Shpërbleni veten për çdo ditë, javë ose muaj pa duhan. Për shembull, blini një këmishë të re ose kërkoni një mik për të parë një film me ju.

Këshilla më të dobishme:

• Produktet zëvendësuese të nikotinës sigurojnë nikotinë pa përdorimin e duhanit. Këto produkte janë në dispozicion si çamçakëz, sprej për hundë, inhalator dhe tableta. Ju mund të blini nikotinë çamçakëz, dhe tabletë pa recetë nga mjeku juaj. Zëvendësimi i nikotinës redukton mallin për nikotinë. Kjo zvogëlon simptomat e tërheqjes. Kjo ju lejon të përqendroheni në ndryshimet që ju duhet të bëni për zakonet dhe mjedisin tuaj. Sapo të ndiheni më të sigurt, ballafaqimi me varësinë e nikotinës është më e lehtë.
• Disa ilaçe me recetë ndihmojnë njerëzit të ndalojnë pirjen e duhanit. Këto ilaçe nuk përmbajnë nikotinë, por ju ndihmojnë t’i rezistoni nxitjeve tuaja për të pirë duhan. Pyetni mjekun tuaj për rekomandimin e tij.
• Tregojini familjes dhe miqve tuaj se si të ju ndihmojnë. Mbështetja e tyre do ta bëjë më të lehtë për ju për të lënë. Gjithashtu, kërkoni mjekun tuaj të familjes për t’iu ndihmuar të zhvilloni një plan për të ndaluar përdorimin e duhanit. Mjeku juaj mund të rekomandojë një program për ndalimin e pirjes së duhanit. Këto programe shpesh mbahen në spitalet lokale ose në qendrat shëndetësore.
• Shpërbleni veten për lënien e duhanit. Për shembull, me paratë që kurseni duke mos blerë produkte të duhanit, blini diçka të veçantë.
• Ju mund të keni një zakon të përdorimit të duhanit për t’u çlodhur gjatë kohës stresuese. Për fat të mirë, ka mënyra të mira për të menaxhuar stresin pa pirjen e duhanit ose përtypjet. Relaksohuni duke marrë një dush të nxehtë, duke shkuar për një shëtitje ose duke marrë frymë ngadalë dhe thellë. Mendoni për ndryshimet në rutinën tuaj të përditshme që do t’iu ndihmojnë të kundërshtoni dëshirën për të pirë duhan. Për shembull, nëse pini duhan kur pini kafe, pini çaj të nxehtë në vend të tyre.
• Mund të ndiheni nervoz. Ju gjithashtu mund të zemëroheni ose të mërziteni më shpejt, të keni probleme të përqëndroheni dhe të ndiheni më të urtë se zakonisht. Ju mund të keni dhimbje koke dhe shumë kollë në fillim (sepse mushkëritë tuaja po pastrohen). Të gjitha këto mund të jenë simptoma të tërheqjes nga nikotina. Simptomat më të këqija do të ndalen brenda pak ditësh. Sidoqoftë, mund të keni akoma dëshirë për duhan. Këto dëshira kanë më pak të bëjnë me varësinë nga nikotina dhe më shumë me zakonin e pirjes së duhanit ose përdorimin e tobakos që përtypet.
• Disa njerëz fitojne peshë kur ndalojnë pirjen e duhanit. Njerëz të tjerë humbin peshë. Arsyeja kryesore pse disa njerëz marrin peshë është sepse ata hanë më shumë ushqim si zëvendësim për pirjen e duhanit ose përtypjen. Ju mund të shmangni marrjen e peshës, duke qëndruar të zënë dhe duke punuar.
• Shumica e njerëzve përpiqen të lënë më shumë se një herë para se të kenë sukses. Mos u dorëzoni nëse gaboni. Kujtoni veten pse doni të lini. Mendoni se çfarë ka ndodhur për t’iu bërë të gaboheni. Kuptojeni se si do ta trajtoni këtë situatë ndryshe herën tjetër. Pastaj filloni përsëri.

Gjërat që duhen marrë në konsideratë

Pirja e duhanit shkakton kancer të mushkërive dhe shumë lloje të tjera të kancerit, sëmundjeve të zemrës, probleme serioze të frymëmarrjes, ulçerave të stomakut, refluksit të acidit dhe dëmtimit të foshnjave të grave shtatzëna që pinë duhan. Pirja e duhanit gjithashtu mund t’iu kushtojë me humbjen e punës suaj ose për t’u argëtuar sepse jeni sëmurë.

Përtypja e tobakos është po aq i keq sa tymi i cigareve. Ju mund të dëgjoni më shumë rreth dëmit që shkakton cigarja në trup, por përtypja e çamçakëzit mund të dëmtojë shëndetin tuaj. Përveç kësaj:

• Cigaret përmbajnë katran, monoksid karboni dhe kimikate si DDT (pesticide), arsenik dhe formaldehid (një gaz që përdoret për të ruajtur kafshët e ngordhura). Katrani dhe monoksidi i karbonit shkaktojnë probleme serioze të frymëmarrjes. Dhe ju e dini që tymi i duhanit shkakton kancer.
• Nikotina është problematike. Nikotina ngre rrezikun e sulmit në zemër dhe goditje në tru.
• Pirja e duhanit vetëm disa cigare në ditë është e keqe për shëndetin tuaj. Pasi të filloni pirjen e duhanit, është e vështirë të ndalet.
• Tobako që përtypet mund të shkaktojë plagë dhe arna të bardha në gojën tuaj. Gjithashtu, mund të shkaktojë sëmundje dhe kancer të gojës, mishit dhe fytit. Mund t’iu japë frymëmarrje të keqe, zverdhje të dhëmbëve dhe të shkaktojë humbjen e dhëmbëve. Një përtypje përmban 15 herë nikotinën e një cigareje (që do të thotë se rreziku i varësisë është shumë më i lartë).
• Pirja e duhanit mund të shkurtojë jetën tuaj deri në 14 vjet.
• Pirja e duhanit ju jep frymëmarrje të keqe, i bën rrobat dhe flokët tuaj erë të keqe, e bën lëkurën tuaj të rrudhët më lehtë, ju lodheni më shpejt kur ushtroni, rrit rrahjet e zemrës dhe presionin e gjakut, dobëson sistemin tuaj imunitar, ndikon negativisht në performancën tuaj seksuale, dobëson ligamentet tuaja.