Dr.Meritë Rrahmani

“Imagjinoni sikur të keni marrë virusin e lisë së majmunit në një mjedis tjetër (për shembull, keni hipur në një autobus të tej-mbushur me njerëz, pa vetëdije keni pasur kontakt fizik për 20-40 minuta udhëtim me një person të prekur me virusin e lisë) dhe pastaj të akuzoheni nga partneri/ja juaj për tradhëti bashkshortore!??

Duke qenë se ministri bëri bujë me një deklaratë të tillë, atëherë më lejoni t’ju sjell disa fakte nga ekspertët botërorë për linë e majmunit dhe përhapjen e këtij virusi, pra nëse ai përhapet VETEM përmes “marrëdhënieve seksuale”?!!

Virusi i lisë së majmunit, i cili është një ADN-virus që i përket familjes Poxviridae, u identifikua për herë të parë te majmunët aziatikë Macaca fascicularis në Kopenhagë, Danimarkë në vitin 1958.

Infeksioni i lisë së majmunit fillimisht u konsiderua vetëm zoonotik; megjithatë, transmetimi nga njeriu te njeriu i këtij virusi përmes kontaktit të drejtpërdrejtë me lezionet, pikat e frymëmarrjes, lëngjet trupore dhe materialet e kontaminuara është i mundur.

1. Sipas ekspertit të sëmundjeve infektive të Northwestern Medicine, Dr. Robert L. Murphy (Executive Director, Robert J. Havey, MD Institute for Global Health John Philip Phair Professor of Infectious Diseases Professor of Medicine (Infectious Diseases) and McCormick School of Engineering):
   Lija e majmunit NUK është një sëmundje seksualisht e transmetueshme në kuptimin klasik (me anë të së cilës përhapet në spermë ose lëngje vaginale), por përhapet nga kontakti i ngushtë fizik me lezione.
   Mundësia që virusi i lisë së majmunit mund të transmetohet seksualisht do të jepte konsideratë të rëndësishme gjatë vlerësimit të pacientëve me HIV, si dhe atyre me infeksione të tjera seksualisht të transmetueshme (SST) të cilët paraqiten me ethe dhe limfadenopati të ndjekur nga një skuqje vezikular-papular.
2. Deklarata nga drejtoresha Rochelle P. Walensky (MD, MPH, Director of the Centers for Disease Control and Prevention and the Administrator of the Agency for Toxic Substances and Disease Registry):
   Është e rëndësishme të keni parasyshë se rastet e lisë së majmunëve mund të duken të ngjashme me disa infeksionet seksualisht të transmetueshme dhe mund të ngatërrohen me diagnoza të tjera. Njerëzit e diagnostikuar me linë gjatë shpërthimit aktual kanë raportuar kontakt të ngushtë fizik me njerëz të tjerë të infektuar me virus, tha Walensky. Virusi mund të përhapet përmes kontaktit të drejtpërdrejtë me plagë, lëngje trupore ose materiale të tilla si veshje ose shtroja. Lija e majmunit gjithashtu mund të përhapet përmes pikave të frymëmarrjes kur njerëzit kanë kontakt të ngushtë dhe të qëndrueshëm ballë për ballë, tha Walensky. Virusi nuk mendohet të mbetet në ajër ose të transmetohet përmes periudhave të shkurtra të hapësirës ajrore të përbashkët, siç janë bisedat e rastësishme në dyqanet ushqimore, tha Walensky. Gjithashtu, lija e majmunëve nuk mendohet të përhapet nga prekja e shkurtër e të njëjtit artikull, siç është doreza e derës, tha ajo.
3. Sipas OBSH: Virusi i lisë së majmunit është gjetur në spermë, aktualisht nuk dihet nëse lija e majmunit mund të përhapet përmes spermës ose lëngjeve vaginale. Njerëzit me virusin e lisë majmunit këshillohen të përdorin prezervativë për 12 javë pas shërimit derisa të dihet më shumë për nivelet e virusit dhe infektivitetin e mundshëm në spermë gjatë periudhës pas shërimit. Mbajtja e një prezervativi nuk do t’ju mbrojë nga kapja e lisë së majmunit, por do t’ju ndihmojë të mbroni ju dhe të tjerët nga një sërë SST të tjera. Virusi nuk përhapet vetëm nëpërmjet kontaktit seksual, por edhe nëpërmjet çdo forme të kontaktit të ngushtë me dikë që është infektiv. Njerëzit që jetojnë në të njëjtën familje janë në rrezik më të lartë

4. Simptomat më të zakonshme të lisë së majmunit përfshijnë ethe, dhimbje koke, dhimbje muskujsh, dhimbje shpine, energji të ulët dhe ënjtje të nyjeve limfatike. Kjo pasohet ose shoqërohet nga zhvillimi i një skuqjeje që mund të zgjasë dy deri në tre javë. Skuqja mund të gjendet në fytyrë, pëllëmbët e duarve, shputat e këmbëve, sytë, gojën, fyt, ijë dhe në rajonet gjenitale dhe/ose anale të trupit. Numri i lezioneve mund të ndryshojë nga një në disa mijëra. Lezionet fillojnë të sheshta, pastaj mbushen me lëng përpara se të formohen kore, thahen dhe bien, me një shtresë të freskët të lëkurës që formohet poshtë.