Gurët e tëmthit janë depozita të forta që nganjëherë mund të formohen brenda fshikëzës së tëmthit. Fshikëza e tëmthit është një organ i vogël në formë dardhe, nën mëlçinë tuaj i cili ruan bilen, lëngun tretës që është krijohet nga mëlçia. Ndonjëherë bilja bëhet e fortë dhe formon gurë. Disa janë aq të vogla sa një kokërr rërë. Të tjerët mund të jenë në madhësinë e një topi të golfit.

Simptomat e gurëve të tëmthit

Shumica e njerëzve që kanë gurë të tëmthit kurrë nuk përjetojnë simptoma. Këto quhen gurët e heshtur të tëmthit. Ndonjëherë, një gurë i tëmthit mund të lërë fshikëzën e tëmthit dhe të shkojë në një kanal biliare.

Nëse një gurë i tëmthit mbërthehet në atë kanal dhe e bllokon plotësisht atë, ju mund të përjetoni:

• dhimbje të forta në pjesën e sipërme të djathtë të barkut tuaj
• dhimbje në pjesën e sipërme të shpinës.

Kjo njihet si një sulm i fshikëzës së tëmthit. Dhimbja zakonisht fillon papritur dhe zgjatë disa orë. Bllokimi i plotë ose i pjesshëm mund të shkaktojë që edhe fshikëza e tëmthit të irritohet ose të pezmatohet.

Nëse kjo ndodh, ju mund të:

• keni dhimbje që zgjatë disa orë
• zhvilloni ethe
• të vjellni ose të ndiheni të trazuar

Përveç kësaj, lëkura juaj mund të kthehet në një ngjyrë të verdhë, e njohur si verdhëz.

Sulmet e fshikëzës së tëmthit mund të ndodhin pas ushqimeve të rënda. Ato kanë më shumë gjasa të ndodhin në mbrëmje ose gjatë natës. Ato ndalen kur gurët e tëmthit lëvizin dhe nuk ngecen më në kanal. Nëse kanali mbetet i bllokuar për më shumë se disa orë, mund të ndodhin komplikime.

Telefononi menjëherë mjekun tuaj nëse jeni duke përjetuar një sulm të fshikëzës së tëmthit që zgjatë më shumë se disa orë.

Çfarë shkakton gurët e tëmthit?

Gurët e tëmthit shkaktohen nga pabarazitë në substancat që përbëjnë bilen.

Shumica e gurëve të tëmthit (80%) përbëhen nga kolesteroli. Normalisht, acidet në bark të zbërthejnë kolesterolin mirëpo një dietë me yndyrë të lartë mund të çojë mëlçinë në prodhimin e kolesterolit shtesë që acidet nuk mund ta zbërthejnë. Kjo çon te ngrirja e kolesterolit të tepërt.

Gurët e tëmthit janë krijuar nga bilirubina. Bilirubina është një pigment i verdhë në bile që prodhohet kur qelizat e kuqe të gjakut zbërthehen. Këta gurë formohen kur ka shumë bilirubinë në bile.

Gurët e tëmthit gjithashtu mund të formohen nëse fshikëza e tëmthit nuk zbrazet plotësisht.

Ju keni më shumë gjasa të merrni gurët e tëmthit nëse:

• jeni grua
• jeni më shumë se 60 vjeç
• jeni me origjinë amerikane, indiane ose meksikane
• keni diabet
• keni një histori familjare të gurëve të tëmthit
• jeni shtatzënë
• merrni pilula kontraceptive
• hani një dietë të lartë në yndyrë
• jeni mbipeshë ose obezë
• jeni në një dietë me kalori të ulëta dhe kohët e fundit keni humbur peshë shumë shpejt.

Si diagnostikohen gurët e tëmthit?

Gurët e tëmthit mund të jenë të vështirë për t’u diagnostikuar, sepse ato ndajnë simptomat me sëmundje të tjera. Mjeku juaj do të bëjë një ekzaminim fizik për të kërkuar shenjat e gurëve të tëmthit. Kjo do të përfshijë kërkimin për zverdhjen e lëkurës dhe butësinë në bark. Ai ose ajo mund të urdhërojë teste të gjakut si dhe teste të imazhit.

Këto mund të përfshijnë një ultrazë ose CT skan, i cili do të bëjë fotografi të fshikëzës së tëmthit dhe kanaleve biliare. Nëse mjeku juaj mendon se keni një gurë të tëmthit të mbërthyer në një kanal biliar, ai/ajo mund të porosisë teste më të avancuara për ta parë atë.

A mund të parandalohen ose shmangen gurët e tëmthit?

Në shumicën e rasteve, gurët e tëmthit nuk mund të parandalohen ose të shmangen. Ngrënja e një diete të shëndetshme dhe mbajtja e një peshë të shëndetshme, por shmangia e humbjes së shpejtë të peshës mund të zvogëlojë rrezikun tuaj.

Trajtimi i gurëve të tëmthit

Trajtimi juaj varet nga shkalla e simptomave tuaja dhe nga ajo çfarë mjeku zbulon nga testet.

• Asnjë trajtim. Nëse gurët e tëmthit janë duke lundruar të lirë dhe nuk keni dhimbje, nuk do të keni nevojë për trajtim.
• Prit dhe shiko. Nëse keni një sulm të fshikëzës së tëmthit, mjeku juaj mund të dëshirojë të marrë një qasje të pritjes dhe shikimit. Problemi mund të zgjidhet vetë. Pastaj nëse keni më shumë sulme, ai ose ajo mund të rekomandojë kirurgji.
• Kirurgji. Pasi të keni një sulm të fshikëzës së tëmthit, mundësia e një tjetri është e lartë (deri në 70%). Shumë mjekë do të sugjerojnë kirurgji për të hequr fshikëzën e tëmthit për të parandaluar një sulm të ardhshëm. Nëse fshikëza e tëmthit është e irrituar ose e pezmatuar, shumica e mjekëve do të dëshirojnë ta heqin atë menjëherë.Kirurgjia bëhet më shpesh me operacion laparoskopikë.Kjo do të thotë që mjete të vogla futen në prerje të vogla për të hequr fshikëzën e tëmthit. Kirurgjia është e sigurtë dhe efektive. Ajo kufizon qëndrimin tuaj spitalor për rreth 1 ditë. Pa kirurgji, fshikëza e tëmthit mund të infektohet. Mund edhe të shpërthejë hapur, duke shkaktuar probleme të mëtejshme.

A ka trajtime të tjera?

Trajtime të tjera janë në dispozicion për njerëzit që do të kishin një rrezik të lartë në kirurgji. Kjo mund të jetë për shkak se ata janë të moshuar, ose kanë probleme me zemrën ose sëmundje të mushkërive. Megjithatë, gurët e tëmthit zakonisht kthehen kur nuk trajtohen me kirurgji.

Mundësi të tjera përfshijnë:

• Terapi me valë zanore. Kjo mund të thyejë gurët në mënyrë që ata të mund të lëvizin në zorrë pa problem. Por jo të gjithë mund ta marrin këtë trajtim. Nëse keni më shumë se një gurë të tëmthit, nëse gurët e tëmthit janë të mëdhenj, ose nëse keni gjendje të tjera mjekësore, mund të mos jeni në gjendje të merrni terapinë me valë të zanore.
• Ilaçet. Ju gjithashtu mund të merrni një pilulë për të tretur gurët. Kjo pilule nuk funksionon për të gjithë njerëzit dhe mund të jetë shumë e shtrenjtë. Mund të duhen 2 vjet ose më shumë për të punuar, dhe gurët e tëmthit mund të kthehen pasi që e keni përfunduar trajtimin.

Kirurgjia është ende mënyra më e mire për të shëruar gurët e tëmthit. Flisni me mjekun tuaj në lidhje me atë që është e duhura për ju.

Të jetosh me gurët e tëmthit

Në qoftëse gurët tuaj të tëmthit nuk janë duke shkaktuar simptoma, ju mund të jetoni pjesën tjetër të jetës pa ndonjë problem. Në qoftëse përjetoni simptoma, mjeku juaj mund të dëshirojë të largojë fshikëzën tuaj të tëmthit. Ju nuk keni nevojë për fshikëzën e tëmthit për të jetuar.

Prandaj kur largohet, ju nuk do të vëreni shumë ndryshim. Ju mund të keni diarre në fillim. Disa njerëz mund të zbulojnë se ata duhet të hanë një dietë me nivel më të ulët të yndyrës.