Keni dëgjuar për herpesin? Shumë njerëz besojnë se shkaku i kësaj sëmundjeje është ‘i mbinatyrshëm’ dhe se është një mallkim. Por në fakt, shkaku është vërtetuar nga mjekësia; është një virus!

Çfarë është herpesi?

Herpes zoster (herpes zoster) është një infeksion viral që shkakton një shpërthim të një skuqjeje të dhimbshme ose flluska në lëkurë. Shkaktohet nga virusi varicella-zoster, i cili është i njëjti virus që shkakton linë e dhenve. Skuqja më shpesh shfaqet si një brez skuqjesh ose flluskash në një zonë të trupit tuaj.

Nga vjen herpesi?

Kur kaloni linë e dhenve në fëmijëri, trupi  lufton virusin varicella-zoster dhe shenjat fizike të lisë së dhenve zhduken, por virusi mbetet gjithmonë në trupin tuaj. Në moshën madhore, ndonjëherë virusi bëhet përsëri aktiv. Këtë herë, virusi varicella-zoster shfaqet për herë të dytë në formën e herpesit.

Sa i zakonshëm është herpesi?

Rreth 1 milion raste me  herpes diagnostikohen çdo vit në SHBA. Rreziku i herpesit rritet me rritjen e moshës, gjysma e rasteve ndodhin tek njerëzit mbi moshën 50 vjeç. Herpes zoster zhvillohet në rreth 10% të njerëzve që kanë kaluar linë e dhenve në moshë të vogël.

Kush është në rrezik për të marrë herpesin?

• Njerëzit që kanë kaluar linë e dhenve kanë më shumë gjasa të zhvillojnë herpes
• Njerëzit me sistem imunitar të dobësuar (me kancer, HIV , marrësit e transplantit të organeve ose ata që marrin kimioterapi).
• Mbi moshën 50 vjeçare.
• Njerëzit të cilët kanë qenë të sëmurë.
• Kanë përjetuar trauma.
• Apo janë nën stres .

Virusi i lisë së dhenve nuk largohet nga trupi. Virusi qëndron në një pjesë të rrënjës suaj nervore kurrizore të quajtur ganglioni i rrënjës dorsal. Për shumicën e njerëzve, virusi qëndron aty i qetë dhe nuk shkakton probleme. Studiuesit nuk janë gjithmonë të sigurt pse virusi riaktivizohet, por kjo zakonisht ndodh në kohë stresi.

Cilat janë simptomat e herpesit?

Simptomat e hershme të herpesit mund të përfshijnë:

• Të dridhura.
• Dhimbje koke.
• Ndjenja e lodhjes.
• Ndjeshmëria ndaj dritës.
• Acarim i stomakut.

Shenja dhe simptoma të tjera që shfaqen disa ditë pas simptomave të hershme përfshijnë:

• Një ndjenjë kruajtjeje, ndjesi shpimi gjilpërash ose djegieje në një zonë të lëkurës tuaj.
• Skuqje në lëkurë në zonën e prekur.
• Skuqje e ngritur në një zonë të vogël të lëkurës tuaj.
• Flluskat e mbushura me lëng që plasin.
• Dhimbje të lehta deri të forta në zonën e lëkurës së prekur.

Sa zgjat një shpërthim i herpesit?

Mund të duhen tre deri në pesë javë nga koha kur filloni të ndjeni simptoma derisa skuqja të zhduket plotësisht.

Së pari, disa ditë para se të shfaqet skuqja, mund të ndjeni dhimbje në një zonë të lëkurës suaj. Dhimbja përshkruhet si kruajtje, djegie, therje. Kjo zakonisht ndodh para se të shfaqet skuqja.

Skuqja zakonisht shfaqet rreth belit ose në njërën anë të fytyrës, qafës ose në (gjoks/bark/shpinë), por jo gjithmonë. Mund të ndodhë në zona të tjera, duke përfshirë krahët dhe këmbët tuaja.

Brenda tre deri në katër ditë, skuqja zhvillohet në flluska të kuqe, të mbushura me lëng, të dhimbshme.

Zakonisht, këto flluska fillojnë të thahen dhe të formojnë kore brenda rreth 10 ditësh.

Pastrohen rreth dy deri në tre javë më vonë.

A është herpes ngjitës?

Dikush me herpes nuk mund të përhapë herpesin te një person tjetër, por mund të përhapë linë e dhenve. Virusi varicella-zoster përhapet nëpërmjet kontaktit të drejtpërdrejtë lëkurë me lëkurë me lëngun që rrjedh nga flluskat. Herpes zoster përhapet rrallë duke marrë frymë në virusin varicella-zoster ashtu siç përhapen viruset e ajrit. Nëse skuqja juaj është në fazën e flluskave, qëndroni larg atyre që nuk kanë bërë vaksinën kundër lisë së dhenve dhe mbajeni të mbuluar skuqjen.

Sa kohë jeni ngjitës nëse keni herpes?

Nëse keni herpes, ju jeni ngjitës derisa skuqja të jetë tharë dhe të ketë formuar kore. Virusi varicella-zoster mund të shkaktojë linë e dhenve vetëm te dikush që nuk ka patur kurrë linë e dhenve ose nuk është vaksinuar kundër lisë së dhenve.

Si trajtohet herpesi?

Nuk ka kurë për herpesin, por ka trajtime për menaxhimin e simptomave.

Medikamente antivirale

Këto barna mund të lehtësojnë shqetësimin dhe të bëjnë që simptomat të ndalojnë më shpejt, veçanërisht nëse i filloni brenda 72 orëve nga shenja e parë e herpesit. Ato gjithashtu mund të ndihmojnë në parandalimin e dhimbjes që mund të ndodhë muaj e vite më vonë, të quajtur nevralgji postherpetike . Këto medikamente përfshijnë:

Acyclovir (Zovirax®).

Famciclovir (Famvir®).

Valaciclovir (Valtrex®).

Medikamente kundër dhimbjeve pa recetë

Këto barna përfshijnë sa më poshtë dhe mund të jenë efektive në lehtësimin e dhimbjes:

Acetaminophen (Tylenol®).

Ibuprofen (Motrin®, Advil®).

Medikamente të tjera

Barnat antibakteriale mund të përshkruhen nëse zhvilloni një infeksion bakterial për shkak të skuqjes së herpesit. Ilaçet anti-inflamatore si prednizoni mund të përshkruhen nëse herpesi prek sytë ose pjesë të tjera të fytyrës.