Hipotermia është një gjendje ku temperatura juaj e trupit bie nën 35°C. Temperatura mesatare e trupit është 37°C. Është një mit që hipotermia ndodh vetëm në temperatura shumë të ftohta. Mund të ndodhë mbi 4.4°C. Hipotermia është e rrezikshme dhe kërcënon jetën.
Shumica e njerëzve nuk mendojnë se do ta marrin ose nuk e dinë se e kanë atë deri sa është tepër vonë. Hipotermia, nëse nuk trajtohet, mund të rezultojë në një atak në zemër, dëmtim të mëlçisë, dështim në veshka ose vdekje.
Mokthi është një gjendje e lidhur. Ju mund të keni ngrirje në vetvete ose me hipotermi, në varësi të llojit. Është një dëmtim që merrni kur një pjesë e trupit tuaj ngrihet. Vendet e zakonshme të ngrirjes janë hunda, veshët, gishtat dhe këmbët tuaja.
Me ngrirje, pjesët e trupit tuaj mund të jenë mpirë, të ngurtë ose të bardhë dhe e verdhë-gri. Efektet mund të zgjasin nëse lëndimi është i rëndë dhe mund të rezultojë në amputim. Megjithatë, hipotermia është më serioze dhe kërkon kujdes urgjent mjekësor.
Simptomat e hipotermisë
Mund të jetë e vështirë të vërehen simptomat e hipotermisë, sidomos tek njerëzit e moshuar dhe bebet. Shenjat paralajmëruese që duhet të kërkoni përfshijnë:
- Duar qe dridhen dhe te ngathëta, /apo zvogëlim në levizje
- Te folur të paqartë
- Lodhje e papritur ose energji e ulët
- Humbje e kujtesës që nuk ka ndodhur më parë
- Lëkurë të ftohtë, të skuqur/ose lëkurë e vrazhdë, e përcjellur me ngjyrë të kaltër
- Zvogëlim i frymëmarrjes apo të rrahurave të zemrës.
Çfarë e shkakton hipoterminë?
Kur temperatura juaj e brendshme bie, trupi juaj përdor energjinë e ruajtur për të qëndruar ngrohtë. Hipotermia fillon kur energjia e ruajtur të konsumohet dhe trupi juaj nuk mund të prodhojë më ngrohje. Ka disa lloje të kësaj gjendje me shkaqe të ndryshme:
Hipotermia akute ndodh kur temperatura e trupit tuaj bie papritur. Mund të bini në ujë të ftohtë ose të lageni në temperaturë të ftohtë. Alpinistët, gjuetarët dhe njerëzit e pastrehë janë në rrezik. Pra, është kushdo që është jashtë për një kohë të gjatë dhe është bllokuar në një zonë të ftohtë.
Hipotermia kronike ndodh kur temperatura e trupit tuaj bie për një periudhë kohore. Njerëzit e moshuar dhe foshnjat e kanë më të vështirë kontrollin e temperaturës së trupit të tyre. Ata janë në rrezik të hipotermisë me kalimin e kohës. Pra, janë edhe njerëzit me të ardhura të ulëta, të cilët nuk mund të kenë qasje në ngrohje apo veshje të mjaftueshme.
Hipotermia e lodhjes ndodh kur temperatura e trupit tuaj bie për shkak se është shumë e lodhur për të prodhuar nxehtësi. Kjo mund të ndikojë tek alkoolistët dhe abuzuesit e drogës, të cilët përpiqen të ruajnë nxehtesinë. Njerëzit që janë të sëmurë ose kanë gjendje të caktuara shëndetësore janë gjithashtu në rrezik.
Hipotermia perioperative ndodh kur temperatura e trupit tuaj bie pas operacionit në një spital. Mund të jetë e vështirë të mbahet ngrohja pas marrjes së anestezisë.
Si diagnostikohet hipotermia?
Nëse një person shfaqë simptoma të njohura, mateni temperaturën e tyre. Një rezultat prej më pak se 35°C do të thotë se ata mund të kenë hipotermi. Ju duhet të merrni kujdes mjekësor menjëherë. Një mjek do të kryejë një analizë fizike dhe do të dojë të dijë mënyrën e jetesës së personit. Testet shtesë përfshijnë:
- Testi i temperaturës: Për të marrë një pergjigje të saktë, testoni në vesh ose rektum.
- Elektrokardiografi (EKG): Ky test përdor valët elektrike për të parë rrahjet e zemrës tuaj dhe për të përcaktuar nëse është normale ose jo.
- X-ray me gjoks: Ky test përdor rrezatimin për të shqyrtuar gjoksin dhe organet përreth për sëmundje ose lëndime.
- Testi i gjakut: Ky test kontrollon substancat në gjakun tuaj.
- Tomografia e kompjuterizuar (CT scan): Ky test përdor rrezet X për të kontrolluar lëndimet e brendshme ose probleme të tjera shëndetësore.
- Imazhe rezonancë magnetike (MRI): Ky test përdor valët e radios për të kontrolluar lëndimet e tjera, siç është trauma e kokës.
A mund të parandalohet ose shmanget hipotermia?
Ju mund të parandaloni ose të shmangni shumicën e rasteve të hipotermisë. Mënyrat për të zvogëluar rrezikun janë:
- Përgatituni për mot të ftohtë. Veshje të ngrohta dhe kapele ndihmojnë për të mbajtur ngrohjen. Disa artikuj të veshjeve ndihmojnë në parandalimin e efekteve të erës dhe ujit. Vishni shtresa për t’iu përgjigjur ndryshimit të temperaturës së jashtme dhe të brendshme.
- Nëse jeni të lagur, ndërroni rrobat tuaja dhe kërkoni menjëherë një zonë të ngrohtë, të brendshme.
- Mbani artikuj shtesë në makinën tuaj kur udhëtoni, të tilla si rroba, ushqim dhe batanije. Nëse ju bllokoheni në makinën tuaj, telefononi ose sinjalizoni për ndihmë menjëherë. Lëshojeni ngrohësin vetëm për 10 minuta në orë për të kursyer gazin. Gjithashtu, sigurohuni që tubi i shkarkimit të mos jetë i bllokuar nga dëbora. Kjo mund të shkaktojë helmim me monoksid karboni.
- Mos hani dëborë ose mos pini pije alkoolike sepse ato gjithashtu ulin temperaturën e trupit tuaj.
- Në temperatura të ftohta, qëndroni aktivë për të ndihmuar në prodhimin e nxehtësisë së trupit dhe ruajtjen e energjisë.
- Mbani ngrohjen tuaj në shtëpi mbi 20 gradë. Mund të mbyllni dhoma të caktuara që nuk i përdorni për të ruajtur ngrohjen dhe për të kursyer para.
- Kujdesuni për foshnjat dhe njerëzit e moshuar për t’u siguruar që ata janë të ngrohtë, të thatë, të veshur dhe të ushqyer.
Trajtimi i hipotermisë
- Kërkoni kujdes mjekësor nëse vëreni dikë që ka hipotermi. Ndërkohë, mund t’i trajtoni ata në këto mënyra:
- Lëvizni personin në një vend të ngrohtë sa më shpejt të jetë e mundur.
- Jepini personit veshje të ngrohtë. Nëse rrobat e tyre të tanishme janë të lagura, hiqni ato.
- Mbuloni personin me batanije ose peshqirë. Përdorni batanije ose jastek elektrik, nëse është e mundur.
- Kontakti i lëkurës në lëkurë gjithashtu ndihmon në rritjen e temperaturës së trupit.
- Bëni personin të pijë lëngje të nxehta si, çaj ose kafe. Mos u jepni alkool. Mos i jepni pije dikujt që nuk përgjigjet.
- Nëse personi nuk merr frymë, jepini ndihmën e parë menjëherë për të provuar dhe për të ringjallur atë.
- Në spital, ata mund të kërkojnë trajtim tjetër. Një shembull është vendosja e lëngjeve të ngrohta/ose oksigjenit në trup. Një shembull tjetër është të rrjedh gjakun e personit nëpërmjet një pajisjeje të jashtme për ta ngrohur atë.