Diabetit është një sëmundje kronike, e shkaktuar nga nivelet e glukozës në gjak. Kjo sëmundje mund të manifestohet me probleme të shumta në organizmin tonë, nëse nuk i ndërmarrim masat e duhura.

Meqenëse sot është Dita Botërore e Diabetit, Familja Jonë kontaktoi me endokrinologën dhe menaxheren e Poliklinikës Endomedica, dr. Eurta Dida, për të diskutuar më shumë në lidhje me këtë sëmundje.

Dida, ndër të tjera, foli për shkaqet, simptomat dhe diagnostikimin e diabetit. Ajo shpjegoi se shkaqet e kësaj sëmundjeje ndryshojnë në varësi të faktorit gjenetik, historisë familjare, përkatësisë etnike, shëndetit dhe faktorëve mjedisorë, duke shtuar se shkaqet e tipeve të diabetit gjithashtu dallojnë nga njëri-tjetri.

Më poshtë gjeni intervistën e plotë:

• Cilat janë shkaqet dhe simptomat e diabetit?

Shkaqet e diabetit ndryshojnë në varësi të faktorit tuaj gjenetik, historisë familjare, përkatësisë etnike, shëndetit dhe faktorëve mjedisorë. Nuk ka asnjë shkak të zakonshëm të diabetit që i përshtatet çdo lloj diabeti, pasi shkaqet e diabetit ndryshojnë në varësi të individit dhe llojit të sëmundjes.

Për shembull; Shkaqet e diabetit të tipit 1 ndryshojnë në mënyrë të konsiderueshme nga shkaqet e diabetit gestacional. Në mënyrë të ngjashme, shkaqet e diabetit të tipit 2 janë të dallueshme nga shkaqet e diabetit të tipit 1. Në fakt, shkaqet e diabetit të tipit 1 dhe diabetit të tipit 2 janë shumë të ndryshme. Diabeti i tipit 1 është një gjendje autoimune ku pankreasi nuk mund të prodhojë insulinë, ndërsa diabeti i tipit 2 është rezistenca e trupit ndaj insulinës.

Diabeti i tipit 1 shkaktohet nga sistemi imunitar që shkatërron qelizat në pankreas që prodhojnë insulinë. Kjo shkakton diabetin duke e lënë trupin pa insulinë të mjaftueshme për të funksionuar normalisht.

Ky quhet një reaksion autoimun sepse trupi po sulmon veten.

Faktori gjenetik mund të jetë gjithashtu një shkak i diabetit të tipit 1.

Shkaqet e diabetit të tipit 2 janë zakonisht multifaktorialë – përfshihen më shumë se një shkak i diabetit. Shpesh, faktori më i zakonshëm është një histori familjare e diabetit të tipit 2.

Ekzistojnë një sërë faktorësh rreziku për diabetin e tipit 2, secili ose të gjithë prej të cilëve rrisin shanset për zhvillimin e sëmundjes.

Ato janë:

Obeziteti

Stili i jetesës

Rritja e moshës

Dieta ditore e keqe

Shkaqe të tjera të diabetit të tipit 2, si shtatzënia,  mund të jenë faktorë rreziku për diabetin e tipit 2.

Shkaqet e diabetit në shtatzëni të njohur edhe si diabeti gestacional mbeten të panjohura. Megjithatë, ka një sërë faktorësh rreziku që rrisin shanset për të zhvilluar këtë gjendje:

Historia familjare e diabetit gestacional

Mbipeshë ose obezë

Sindroma e vezores policistike

Lindja e një fëmije me peshë të madhe

Shkaqet e diabetit gestacional mund të lidhen gjithashtu me përkatësinë etnike – disa grupe etnike kanë një rrezik më të lartë të diabetit gestacional.

Simptomat kryesore të diabetit janë etja e shtuar, nevoja për të urinuar më shpesh se zakonisht dhe rritja e urisë. Po ashtu shohim edhe turbullim në të pamur, humbje peshe, marramendje, mundim, shërim të ngadalshëm.

• Si diagnostikohet sëmundja e diabetit?

 Janë matjet e vlerave të glikemisë  esëll dhe të rëndomta. Janë analizat e  gjakut që kërkohen specifikisht për llojin e diabetit që dyshohet.

• Cilat janë grupet më të rrezikuara nga diabeti?

Historia familjare. Çdokush me një prind ose anëtarë të familjes me diabet ka një rrezik pak më të rritur për të zhvilluar këtë gjendje.

Gjenetika. Prania e gjeneve të caktuara tregon një rrezik të shtuar të zhvillimit të diabetit të Gjeografia.

Mosha, më e shprehur mbi 45 vjeç

Mbipeshë ose obezë.

• Si duhet të veprojnë personat me sëmundje të diabetit?

Për t’i mbajtur gjërat të thjeshta, qëllimi juaj kryesor duhet të jetë menaxhimi i niveleve të sheqerit në gjak.

Është gjithashtu e rëndësishme të hani ushqime që ndihmojnë në parandalimin e komplikimeve të diabetit si sëmundjet e zemrës.

Dieta juaj mund të ketë një rol të madh në parandalimin dhe menaxhimin e diabetit.

Ndërsa diabeti shpesh kërkon mjekim për kontroll, është e rëndësishme të mbani mend se ushqimi i duhur përmes planifikimit të vakteve është po aq kritik në kujdesin ndaj diabetit.

Rekomandohet shumëllojshmëri ushqimesh.

Zgjidhni një dietë me shumë produkte drithëra, perime dhe fruta.

Zgjidhni një dietë të ulët në yndyrë, yndyra të ngopura dhe kolesterol.

Shmangni ushqimet që përmbajnë sasi të konsiderueshme sheqeri.

Zgjidhni një dietë të moderuar me kripë dhe natrium.

Balanconi ushqimin që hani me aktivitetin fizik – ruani ose përmirësoni peshën tuaj.

Aktiviteti fizik është I rekomanduar (përveç pacientëve ku gjendja shëndetësore e tyre nuk ua lejon këtë ).

• A mund të kurohet diabeti?

Megjithëse nuk ka kurë për diabetin e tipit 2, studimet tregojnë se është e mundur që disa njerëz ta ndryshojnë atë. Nëpërmjet ndryshimeve në dietë dhe humbjes së peshës, ju mund ta zvogëloni ndikimin negativ të tij në organizëm. Kjo nuk do të thotë se jeni shëruar plotësisht.

Komplikimet e sëmundjes së sheqerit mund të jenë të rrezikshme për pacientë. Pasi një diabet jo mirë i kontrolluar mund të shkaktojë dëme në shumë organe në trupin tuaj si në veshka, zemër, sy, enë të gjaku etj.

Rekomandohet që pacientët t’i ndjekin këshillat e mjekut të tyre, dhe mos t’i neglizhojnë kontrollat rutinore. /familjajone