Sistemi imunitar është një sistem i strukturave dhe proceseve biologjike brenda një organizmi që mbron nga sëmundjet. Për të funksionuar siç duhet, një sistem imunitar duhet të zbulojë një shumëllojshmëri të gjerë agjentësh, nga viruset tek krimbat parazitarë, dhe t’i dallojë ato nga indi i shëndetshëm i vetë organizmit.

Patogjenët mund të evoluojnë me shpejtësi dhe të përshtaten për të shmangur zbulimin dhe neutralizimin nga sistemi imunitar. Si rezultat, mekanizma të shumtë mbrojtës kanë evoluar gjithashtu për të njohur dhe neutralizuar patogjenët.

Edhe organizmat e thjeshtë njëqelizorë, siç janë bakteret, posedojnë një sistem imunitar rudimentar në formën e enzimave që mbrojnë kundër infeksioneve bakteriofag. Mekanizma të tjerë bazë imunitarë, duke përfshirë fagocitozën, peptidet antimikrobiale të quajtura defensina, dhe sistemin e komplementit, i cili evoluoi në eukariotët e lashtë dhe mbetet në pasardhësit modernë, si bimët dhe insektet.

Vertebrorët me nofulla kanë mekanizma mbrojtës edhe më të sofistikuar, duke përfshirë aftësinë për t’u përshtatur me kalimin e kohës për të njohur patogjenët specifikë në mënyrë më efikase.

Imuniteti adaptiv (i fituar) krijon memorie imunologjike pas një përgjigje fillestare ndaj një patogjeni specifik, duke çuar në një përgjigje të zgjeruar ndaj takimeve të mëvonshme me të njëjtin patogjen. Ky proces i imunitetit të fituar është baza e vaksinimit, shkruan ShendetiOnline.

Imuniteti i lindur dhe adaptiv

Sistemi imunitar mbron organizmat nga infeksioni me mbrojtje të shtresave me specifikë në rritje. Barrierat fizike parandalojnë patogjenët, si bakteret dhe viruset, të hyjnë në organizëm. Nëse një patogjen i thyen këto barriera, sistemi imunitar i lindur ofron një përgjigje të menjëhershme, por jo specifike. Sistemi imunitar i lindur gjendet në të gjitha bimët dhe kafshët.

Nëse patogjenët shmangin me sukses përgjigjen e lindur, vertebrorët zotërojnë një shtresë të dytë mbrojtjeje, sistemin imunitar adaptiv, i cili aktivizohet nga përgjigja e lindur. Sistemi imunitar përshtat përgjigjen e tij gjatë një infeksioni në mënyrë që të përmirësojë njohjen e patogjenit.

Kjo përgjigje e përmirësuar më pas mbahet pasi patogjeni të jetë eliminuar, në formën e një kujtese imunologjike dhe lejon sistemin imunitar adaptiv të kryejë sulme më të shpejta dhe më të forta kur haset ky patogjen. Si imuniteti i lindur ashtu edhe ai adaptiv varen nga aftësia e sistemit imunitar për të dalluar midis molekulave vetjake dhe jovetake, ku molekulat e vetvetes janë ato përbërës të trupit të një organizmi që mund të dallohen nga substancat e huaja nga sistemi imunitar.

Reaguesit imunitarë, të tillë si antitrupat dhe qelizat T-efektive, punojnë për të eliminuar një infeksion dhe nivelet dhe aktiviteti i tyre rriten me shpejtësi pas një takimi me një agjent infektiv, pavarësisht nëse ai agjent është patogjen ose një vaksinë.

Për disa javë, këta reaktantë mbeten në serum dhe indet limfatike dhe sigurojnë imunitet mbrojtës kundër riinfeksionit nga i njëjti agjent. Gjatë një riinfeksioni të hershëm, disa simptoma të jashtme të sëmundjes janë të pranishme, por nivelet e reaktantëve imunitarë rriten dhe janë të dallueshme në gjak dhe/ose limfë. Pas pastrimit të infeksionit, niveli i antitrupave dhe aktiviteti i qelizave T efektore bien gradualisht.

Për shkak se kujtesa imunologjike është zhvilluar, riinfeksioni në kohë të mëvonshme çon në një rritje të shpejtë të prodhimit të antitrupave dhe aktivitetit të qelizave T efektore. Këto infeksione të mëvonshme mund të jenë të lehta ose edhe të padukshme.

Imuniteti është një term biologjik që përshkruan një gjendje të të pasurit mbrojtje të mjaftueshme biologjike për të shmangur infeksionin, sëmundjen ose pushtimin tjetër biologjik të padëshiruar. Imuniteti përfshin komponentë specifikë dhe jo specifikë.

Imuniteti natyror ndodh nëpërmjet kontaktit me një agjent shkaktar të sëmundjes, kur kontakti nuk ishte i qëllimshëm, kurse imuniteti artificial zhvillohet vetëm nëpërmjet veprimeve të qëllimshme të ekspozimit. Si imuniteti natyror ashtu edhe ai artificial mund të ndahen më tej, në varësi të sasisë së kohës që zgjat mbrojtja. Imuniteti pasiv është jetëshkurtër dhe zakonisht zgjat vetëm disa muaj, ndërsa mbrojtja nëpërmjet imunitetit aktiv zgjat shumë më gjatë dhe ndonjëherë është e gjatë.

IMUNITET I LINDUR

Imuniteti i lindur ose jospecifik është rezistenca natyrore me të cilën lind një person. Ai siguron rezistencë përmes disa qasjeve fizike, kimike dhe qelizore. Mikrobet së pari ndeshen me shtresat epiteliale (barrierat fizike që rreshtojnë lëkurën dhe mukozën tonë).

Mbrojtjet e përgjithshme pasuese përfshijnë sinjale kimike të sekretuara (citokina), substanca antimikrobike, ethe dhe aktivitet fagocitar të shoqëruar me përgjigjen inflamatore. Fagocitet shprehin receptorët e sipërfaqes qelizore që mund të lidhen dhe t’i përgjigjen modeleve të zakonshme molekulare të shprehura në sipërfaqen e mikrobeve pushtuese. Nëpërmjet këtyre qasjeve, imuniteti i lindur mund të parandalojë kolonizimin, hyrjen dhe përhapjen e mikrobeve.

IMUNITET ADAPTIV

Imuniteti adaptiv shpesh nën-ndahet në dy lloje kryesore në varësi të mënyrës se si u prezantua imuniteti. Imuniteti i fituar natyrshëm ndodh përmes kontaktit me një agjent shkaktar të sëmundjes, kur kontakti nuk ishte i qëllimshëm, ndërsa imuniteti i fituar artificialisht zhvillohet vetëm përmes veprimeve të qëllimshme si vaksinimi.

Imuniteti i fituar në mënyrë natyrale dhe artificialisht mund të ndahet më tej në varësi të faktit nëse imuniteti induktohet në bujtës ose transferohet pasivisht nga një pritës imunitar. Imuniteti pasiv fitohet nëpërmjet transferimit të antitrupave ose qelizave T të aktivizuara nga një pritës imunitar dhe është jetëshkurtër—zakonisht zgjat vetëm disa muaj. Imuniteti aktiv induktohet në vetë bujtësin nga antigjeni dhe zgjat shumë më gjatë, ndonjëherë gjatë gjithë jetës.

Një nënndarje e mëtejshme e imunitetit adaptiv karakterizohet nga qelizat e përfshira; imuniteti humoral është aspekti i imunitetit që ndërmjetësohet nga antitrupa të sekretuar, ndërsa mbrojtja e ofruar nga imuniteti i ndërmjetësuar nga qeliza përfshin vetëm limfocitet T.

Imuniteti humoral është aktiv kur organizmi gjeneron antitrupat e tij, dhe pasiv kur antitrupat transferohen midis individëve. Në mënyrë të ngjashme, imuniteti i ndërmjetësuar nga qeliza është aktiv kur qelizat T të vetë organizmit stimulohen dhe pasiv kur qelizat T vijnë nga një organizëm tjetër.