Shkruar nga: Dr. Valbone Blaku, Specialiste e Mjekësisë Familjare, Olive Medical & Laborataory staf.
Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) kanë këshilluar kundër përdorimit të cigareve elektronike (cigareve elektronike) ose produkteve të avullimit të marra nga burime joformale ose të paligjshme (p.sh. miq, tregtarë në rrugë) ose që janë modifikuar në mënyra që nuk synojnë nga prodhuesi. Ky paralajmërim vjen pasi numri në rritje i cigareve elektronike, ose avullimit, përdorimi i produktit dëmtimet e mushkërive të shoqëruara (EVALI-VAPI -semundjet e mushkerive te lidhura me avullimin ) dhe vdekjet po raportohen qdo dite .Hetimi për shkakun specifik të EVALI-VAPI po vazhdon. Disa pacientë raportuan përdorimin e të dy produkteve që përmbajnë THC (tetrahidrocannabinol, përbërës që ndryshon veprimin e marijuanës) dhe produkte që përmbajnë nikotinë, ndërsa të tjerët raportuan përdorimin e vetëm produkteve që përmbajnë nicotine . Të dhënat e mbledhura për substancat e përdorura me produkte të avullimit treguan se 86% e njerëzve që u sëmurën pas avullimit raportuan përdorimin e produkteve që përmbajnë THC, veçanërisht ato të marra nga miqtë, anëtarët e familjes dhe tregtarët e paligjshëm.
Kohët e fundit CDC ka identifikuar acetatin e vitaminës E “si një lëndë shqetësuese”. Testimi laboratorik ka zbuluar se mostrat e lëngut të mushkërive nga personat me EVALI-VAPI përmbajnë të gjithë acetate të vitaminës E. Sipas CDC, kjo është dëshmi e drejtpërdrejtë e acetatit te vitaminës E që është e pranishme në vendin e dëmtimit brenda mushkërive. Acetati i Vitamines E mund të përdoret si një shtesë në cigaren elektronike, por zakonisht nuk është e shënuar si një nga përbërësit. Testimi laboratorik zbuloi gjithashtu THC në 82% të mostrave të lëngut të mushkërive, ndërsa nikotina u gjet në 62% të tyre.
• Megjithate shkaku aktual i dëmtimeve të mushkërive mbetet i panjohur, ka theksuar CDC. Deri më sot asnje përbërës nuk është provuar të jetë shkaku i sëmundjeve dhe është e mundur që substanca të shumta mund të jenë përgjegjëse.
• Sipas CDC njerëzit të cilët kishin dëmtim të mushkërive në lidhje me avullimin shkonin nga mosha 13 deri në 75 vjeç, por shumica ishin burra nën moshën 35 vjeç. Sidoqoftë, vdekjet ndodhën kryesisht tek të rriturit (moshat mesatare 53 vjeq.
• Simptomat e dëmtimit të mushkërive të lidhura me avull përfshijnë kollë, dhimbje në gjoks dhe gulçim, si dhe probleme të tretjes si dhimbje barku, nauze, të vjella dhe diarre. Simptoma të tjera përfshijnë ethe, të dridhura dhe humbje peshe prandaj këshillohen njerëzit që vazhdojnë të përdorin produkte avullimi, veçanërisht ato që përmbajnë THC, të jenë të vetëdijshëm për simptomat e dëmtimit të mushkërive dhe të kërkojnë kujdes të menjëhershëm nëse ato zhvillohen.
• Nuk ka teste specifike për diagnostikimin e dëmtimeve të mushkërive të lidhura me avullimin. Një diagnozë mund të bazohet në përdorimin e fundit të produkteve të avullimit, egzaminimin fizik, testet e imazhise dhe testet laboratorike (p.sh. pasqyra e urinës, duke përfshirë një test për THC , pasqyren e plotë të gjakut, panelin e mëlçisë dhe proteinën reaktive C për të zbuluar inflamacionin). Gjithashtu duhet të përjashtohen patologjite e tjera të mushkërive, të tilla si gripi, pneumonia etj.
• Meqenëse ende nuk dihet shkaku i dëmtimit të mushkërive, e vetmja mënyrë e sigurt për të shmangur dëmtimin është të përmbaheni nga përdorimi i të gjitha cigareve elektronike ose produkteve të avullimit. Kërkimi për të identifikuar shkaqet e mundshme vazhdon . Kur raportohen raste të dëmtimit të mushkërive atehere pacientët hulumtohen për substanca që mund të jenë faktorë kontribues. Testohen lëngjet e trupit, përfshirë lëngun nga mushkëritë (lëngu i lavazhit bronchoalveolar) dhe mostrat e indeve të mushkërive (biopsitë).
• Shkencëtarët kanë konsideruar disa teori në lidhje me shkakun e dëmtimeve të mushkërive të lidhura me avullimin. Njëra është se dëmtimi rezulton nga thithja e vitaminës E acetat. Vitamina E acetat nuk shkakton dëm kur merret si shtesë ose aplikohet në lëkurë. Por hulumtimi ka sugjeruar që acetati i vitaminës E ndikon në funksionimin e mushkërive kur thithet.
• Teoritë e tjera tregojnë për ndotës kimikë të tjerë në lëngun e avullit, siç janë vajrat, të cilat ndonjëherë shtohen si agjentë për trashje në produktet të tregut të zi,pastaj perberja e aparaturave per avullim. Këto vajra mund të veshin qeskat e ajrit të mushkërive, duke parandaluar shkëmbimin e oksigjenit.Kjo ndodhe nga shtresimi i kimikateve siç janë THC dhe kanabinoidet e tjera, opioidet, agjentët prerës / tretës dhe aditivët e tjerë, pesticidet, helmet dhe toksinat.
• Ndërkohë, produktet e vapingut/avullimit nuk miratohen aktualisht nga FDA. Një urdhër gjyqësor i lëshuar në korrik e udhëzoi FDA të kërkonte që kompanitë që shisnin produkte cigare elektronike që nga gushti 2016 që të paraqisnin kërkesa për miratim deri në maj të vitit 2020. Në shtator, FDA propozoi një rregull që do të kërkonte nga prodhuesit e produkteve të mbajnë shënime në lidhje me statusin e marketingut ligjor të produkteve të tyre. Rregulli gjithashtu do të ndihmojë në sigurimin që aplikacionet e produkteve nga prodhuesit të përmbajnë informacione në lidhje me përfitimet dhe dëmet e mundshme të shëndetit publik të produkteve.
• Megjithatë edhe përdoruesit e cigareve elektronike dhe avullimit duhet të bëjnë skrening për veten e tyre për të pas mundësi të mbajnë në nivel toksinat që mund të konsumojnë prandaj edhe ne ju sugjerojmë që këto testime ti bëjnë herë pas here ku më mirë se sa në OML nën një përkujdesje të specializuar mjekësore dhe kualitative mjaftë të lartë të testimeve laboratorike. /FamiljaJonë/
