Efektet e përdorimit të gjatë të qëndrimit para ekranit gjatë fëmijërisë janë studiuar gjerësisht vitet e fundit.

Provat tregojnë se koha e tepërt e qëndrimit para ekranit është e dëmshme si për zhvillimin neurologjik ashtu edhe për socializimin.

Kjo ndodh sepse, ndër të tjera, ato na bëjnë të shkëputemi nga rrethina jonë, duke çuar në varësi shumë reale që shpesh kërkojnë ndërhyrje nga një profesionist i shëndetit mendor.

Por mbi të gjitha, koha e tepërt e kaluar para televizorëve, video lojërave, celularëve dhe tabletave gjatë fëmijërisë dhe adoleshencës çon në një mënyrë jetese sedentare (të qëndrimit ulur).

Në fakt, tashmë ekziston një lidhje e provuar midis përdorimit të tepërt të ekraneve dhe rritjes së stilit të jetesës së dobët tek fëmijët, raporton “hindustantimes”, transmeton Klankosova.tv.

Tani, të gjitha këtyre arsyeve mund t’i shtohet një dimension i ri për kufizimin e kohës që fëmijët kalojnë para televizorit, videolojërave dhe celularëve.

Sipas një studimi të ri, të udhëhequr nga Andrew Agbaje në Universitetin e Finlandës Lindore në Kuopio dhe i prezantuar në Kongresin e Shoqatës Evropiane të Kardiologjisë 2023, fëmijët që i përdorin shumë pajisjet teknologjike, janë në rrezik në rritje të dëmtimit të zemrës në moshën e hershme.

Me fjalë të tjera, pasiviteti gjatë foshnjërisë mund të krijojë kushte për sulme në zemër dhe goditje në tru më vonë në jetë, edhe nëse pesha dhe presioni i gjakut janë brenda kufijve normalë.

Koha e tepërt para ekranit rrit peshën e zemrës

Hulumtimi analizoi efektet kumulative të kohës së qëndrimit ulur në zemër, duke nxjerrë të dhëna nga fëmijët e viteve ’90, një studim historik shumë brezash që është unik në gjerësinë dhe thellësinë e fushëveprimit.

Ai gjurmoi shëndetin dhe stilin e jetës së 14,500 foshnjave të lindura në 1990 dhe 1991 në jetën e tyre të rritur.

Nga fëmijët e përfshirë në studim, 766 – 55 për qind e tyre vajza dhe 45 për qind djem – prej tyre iu kërkua në moshën 11 vjeçare të mbanin një orë inteligjente që monitoronte aktivitetin e tyre për shtatë ditë.

Në moshën 15-vjeçare atyre iu kërkua ta përsërisnin këtë, dhe pastaj përsëri në 24. Paralelisht, u bë një analizë ekokardiografike e barkushes së majtë të secilit subjekt në moshën 17 dhe 24 vjeç, e cila më pas u rregullua për gjatësinë, seksin, presionin e gjakut, yndyrën e trupit, përdorimin e duhanit, aktivitetin fizik dhe statusin socio-ekonomik.

Rezultatet treguan se në moshën 11-vjeçare subjektet kishin qëndruar ulur mesatarisht 362 minuta në ditë.

Në adoleshencë (15 vjeç) kjo u rrit në 474 minuta në ditë, dhe më pas shkoi deri në 531 minuta në ditë në moshën madhore (24 vjeç).

Koha e qëndrimit ulur u rrit me një mesatare prej 2.8 orë në ditë gjatë 13 viteve të studimit.

Një pjesë e madhe e kësaj kohe të qëndrimit ulur kaloi para ekraneve. “Më seriozisht, ekokardiografia regjistroi një rritje të peshës së zemrës tek të rinjtë që lidhej drejtpërdrejt me kohën e kaluar duke qëndruar ulur”.

Pasi ata hynë në moshën madhore, kjo rrit mundësinë e sulmeve në zemër dhe goditjeve në tru.

Kjo lidhje e drejtpërdrejtë midis kohës së akumuluar joaktive dhe dëmtimit të zemrës ishte e pavarur nga pesha trupore dhe presioni i gjakut.

Mendoni sa shumë keni lëvizur ju si fëmijë…

Tashmë është e njohur që mënyra e jetesës sedentare (e qëndrimit ulur) rrit rrezikun e kushteve metabolike (të tilla si obeziteti dhe diabeti i tipit 2), sëmundjet neurodegjenerative dhe sëmundjet kardiovaskulare tek të rriturit.

Studimi i ri tregon se sjellja e ulur në një moshë shumë të hershme – veçanërisht koha e pakufizuar para ekranit – mund të çojë në një fillim të hershëm të sëmundjeve kardiovaskulare në moshën madhore.

Për këtë arsye, është shumë e rëndësishme që prindërit të inkurajojnë fëmijët dhe adoleshentët të lëvizin më shumë dhe të kufizojnë kohën që kalojnë duke parë televizor ose duke përdorur media sociale dhe videolojëra.

Siç e kemi sugjeruar tashmë në lidhje me lindjen e parakohshme, lista e faktorëve të njohur, konvencionalë të rrezikut kardiovaskular (pirja e duhanit, diabeti, hipertensioni, etj.) duhet të rishikohet dhe përditësohet si rezultat i studimit për të përfshirë kohën kumulative të kaluar në sjellje sedentare në fëmijëri.

Të gjithë, që në moshë të re, duhet t’i vëmë veshin fjalëve të Martin Luther Kingut kur ai tha: “Nëse nuk mund të fluturosh, atëherë vrapo. Nëse nuk mund të vraponi, atëherë ecni. Nëse nuk mund të ecni, atëherë zvarrituni, por çfarëdo që të bësh, duhet të vazhdosh të lëvizësh”.