Dr.Valbone Blaku spec.mf. OML staff
Proteinat janë molekula të mëdha që formojnë pjesën strukturore të shumicës së organeve dhe përbëjnë enzima dhe hormone që rregullojnë funksionet e trupit.Ato janë blloqe ndërtimi të rëndësishme të të gjitha qelizave dhe indeve. Ato janë të rëndësishme për rritjen, zhvillimin dhe shëndetin e trupit.
Në gjak gjenden dy klasa të proteinave, albuminat dhe globulinat
1. Albumina përbën rreth 60% të proteinës totale. Albumina mban lëngjet nga rrjedhjet e enëve të gjakut, ushqen indet dhe transporton hormone, vitamina, ilaçe dhe substanca si kalciumi në të gjithë trupin.
2. Globulinat përbëjnë 40% të proteinave në gjak. Globulinat janë një grup i larmishëm i proteinave, disa të prodhuara nga mëlçia dhe disa nga sistemi imunitar. Ato ndihmojnë në luftimin e infeksionit dhe transportimin e lëndëve ushqyese.
3. Testi gjithashtu krahason sasinë e albumines me globulin dhe llogarit atë që quhet raporti A / G. Një ndryshim në këtë raport mund t’i sigurojë mjekut tuaj të kujdesit shëndetësor një të dhënë për shkakun e ndryshimit të niveleve të proteinave.
Testet totale të proteinave dhe albuminave mund të përdoren, së bashku me testet e tjera të përfshira në panele të tilla si një panel metabolik gjithëpërfshirës (CMP), për të ndihmuar në vlerësimin e statusit tuaj të përgjithshëm shëndetësor.Këto teste mund të përdoren gjithashtu për të ndihmuar në diagnostikimin e sëmundjeve dhe për të monitoruar trajtimet. Nivelet totale të proteinave mund të preken nga shumë sëmundje dhe çrregullime të ndryshme. Për shembull, një test total i proteinave mund të përdoret për të ndihmuar në diagnostikimin e sëmundjes së veshkave ose si pjesë e një paneli të mëlçisë për të ndihmuar në zbulimin e sëmundjes së mëlçisë.Rezultatet mund të tregojnë nevojën për testime të mëtejshme. Nëse proteina totale është jonormale, mjeku juaj i kujdesit shëndetësor mund të rekomandojë teste vijuese, siç janë elektroforeza e proteinave dhe imunoglobulinat sasiore.
Disa laboratorë raportojnë proteina totale, albumin, dhe gjithashtu raportin e llogaritur të albuminit ndaj globulinave, raporti A / G. Raporti A / G mund të sigurojë një të dhënë për shkakun e ndryshimit të niveleve të proteinave.
Nivelet totale të proteinave në gjak mund të rriten ose ulen, në një shkallë më të madhe ose më të vogël, me kushte të ndryshme.
• Nivelet totale të proteinave mund të ulen në kushte që:Ndërhyjnë në prodhimin e proteinave të albumines ose globulinave, të tilla si kequshqyerja ose sëmundja e rëndë e mëlçisë. Rritja e humbjes së proteinave, siç është sëmundja e veshkave (sindroma nefrotike). Rritja ose zgjerimi i vëllimit të plazmës, pjesës së lëngshme të gjakut (hollimi i gjakut), siç është dështimi kongjestiv i zemrës
• Nivelet totale të proteinave mund të rriten ne kushte që shkaktojnë si :Prodhimi jo normal i lartë i proteinave (p.sh. çrregullime inflamatore, myeloma multiple ), dehidratimi
• Testet totale të proteinave dhe albuminave mund të përdoren, me shumë panele të tjera si një panel metabolik gjithëpërfshirës (CMP), për të dhënë më shumë në përmbledhje per statusin metabolik te njeriut. Rezultatet e një testi të përgjithshëm të proteinave vlerësohen së bashku me ato testet e tjera të CMP. Nëse rezultatet janë jonormale, kërkohen teste të mëtutjeshme për të identifikuar se cila proteinë është e lartë ose e ulët para se mjeku juaj i kujdesit shëndetësor të mund të bëjë një diagnozë.
• Disa shembuj të kushteve që shkaktojnë proteinë të ulët të plotë përfshijnë:Qrrregullimi i mëlçisë, qrrregullimi i veshkave, një çrregullim në të cilin proteina nuk tretet ose përthithet siç duhet, kequshqyerja , malabsorbimi si sëmundja celiace ose sëmundja inflamatore e zorrëve (IBD),
• Disa shembuj të kushteve që shkaktojnë proteinë totale të lartë përfshijnë:Inflamacion kronik ose infeksione të tilla si hepatiti viral ose HIV, qrregullime të palcës së eshtrave siç është myeloma e shumëfishtë, raporti i ulët A / G mund të shkaktohet edhe nga:
• Mbiprodhimi i globulinave, siç është parë tek myeloma e mulktiple ose sëmundjet autoimmune
• Nënprodhimi i albumines, siç mund të ndodhë me cirrozë
• Humbja selektive e albuminës nga qarkullimi, siç mund të ndodhë me sëmundje të veshkave (sindromi nefrotike)
• Raporti i lartë A / G mund të shkaktohet nga: Leukemitë
• Nënprodhimi i imunoglobulinave siç ndodh në disa mangësi gjenetike
• Proteina C dhe S ndihmojne ne procesin e koagulimit te gjakut prandaj mund te kerkohen ne qrregullimet si trombembolia ,DVT –tromboza e venave te thella
• Nese hani më shumë proteina nuk do të rrisë rezultatin tuaj të përgjithshëm të testit të proteinav.
• Perveq ne gjake proteinet mund te testohen edhe ne urine si p.sh Proteina Bence Jones /p.sh. Një proteinë që mund të gjendet në urinën e njerëzve me forma të caktuara të çrregullimeve të proteinave, siç janë amiloidoza dhe myeloma multiple . Në shumicën e rasteve të mielomës së shumëfishtë, një lloj i vetëm imunoglobulinës i paprekur (i tërë) prodhohet ne shumice . Në një pakicë të rasteve, vetëm një pjesë e një imunoglobuline e quajtur “zinxhir i lirë i dritës” prodhohet në sasi të mëdha. Këto zinxhirë të tepërt të lirë të dritës lëshohen në rrjedhën e gjakut dhe pasi ato janë molekula relativisht të vogla, ato filtrohen nga veshkat dhe lëshohen në urinë. Një term tjetër për këto zinxhirë të tepërt të lirë të dritës në urinë janë proteinat Bence Jones.
Të gjitha këto teste mund ti realizoni në OML me saktësi të madhe.
